  
   |
|
|
IMPERIA I KOLONIE
| Starożytne | Średniowieczne | Nowożytne |
Kolonializm
i Imperializm | Kolonializm
europejski | Imperia
kolonialne | Imperia
afrykańskie | Thalassokracja | Szlaki handlowe | Historia
Ekonomiczna |
Faktoria |
Kolonializm
europejski Zobacz też: | Kompanie handlowe okresu kolonialnego (Czarterowe) | Imperium Ottomańskie | Europejskie enklawy w Afryce Północnej przed 1830 rokiem Europejskie enklawy w Afryce Północnej (technicznie " półenklawy") były miastami, fortyfikacjami i punktami handlowymi na wybrzeżach Morza Śródziemnego i Atlantyku w zachodniej Afryce Północnej (czasami nazywane również " Maghrebem"), zdobyte przez różne mocarstwa europejskie w okresie poprzedzającym ich posiadał zdolności militarne do zajmowania wnętrza (tj. przed Francuskim podbojem Algierii w 1830 r.).
Najwcześniejsze z nich zostały założone w XI wieku n.e. przez włoskie królestwo Sycylii i republiki morskie ; Hiszpania i Portugalia były głównymi zaangażowanymi mocarstwami europejskimi; zarówno Francja , jak i, krótko, Angliateż był obecny. Większość z tych enklaw została ewakuowana pod koniec XVIII wieku, a dziś pozostały tylko hiszpańskie posiadłości Ceuty , Melilli i Plazas de soberanía . Posiadłości włoskie i sycylijskie
Około roku 1000 w Afryce Północnej zaczęły pojawiać się małe kolonie kupców z Republiki Amalfi i Republiki Pizy . W 1133 roku Piza wynegocjowała traktat handlowy z Almorawidami , podobnie jak Genua jakieś pięć lat później. [1] Gdy potęga Almorawidów osłabła, republiki nadmorskie stały się odważniejsze, a Piza podjęła próbę zajęcia Balearów w 1114 r. [2] W 1134 r., zaledwie rok po podpisaniu traktatu handlowego z Bejaią , Genua zaatakowała miasto, po czym wysłała połączoną flotę z Piza, aby zająć Annabę w 1136 r. Sami Pizańczycy najechali Tabarkę w 1140 r. [1]Te włoskie inicjatywy były szczególnie skoncentrowane na przejęciu kontroli nad lukratywnym handlem koralowcami. Istnieją zapisy, że obszar przybrzeżny Marsacares (dziś El Kala ) [3] znajdował się w różnych okresach pod jurysdykcją Pizy [4] , a później Genui. Przybycie Normanów do Włoch doprowadziło do odzyskania Sycylii przez chrześcijan (1061-1091). [6] Roger II z Sycylii rozszerzył swoje posiadłości, zajmując Dżerbę w 1135 r. [7] Następnie zajęto szereg tunezyjskich miast przybrzeżnych, co doprowadziło do powstania krótkotrwałej jednostki, która jest czasami znana jako normańskie królestwo Afryka Po ewakuacji
Mahdii w 1160 roku Normanowie przestali kontrolować
jakiekolwiek miejsca na wybrzeżu Afryki Północnej. W
1284 roku nowy aragoński władca Sycylii, Fryderyk
III , ponownie najechał Dżerbę i utrzymywał ją
do 1333 roku. [9] [10] Została
odzyskana dla Sycylii przez Manfredi
Chiaramonte , który został panem wyspy, a także
zajął Wyspy
Kerkennah Potem jedyne włoskie posiadłości w Afryce Północnej należały do Genui, która posiadała Jijel (Algieria) oraz Tabarka (Tunezja), zachowując tę ??ostatnią od 1540 do 1742 roku Z zachodu na wschód:
Posiadłości portugalskie
Obecność Portugalii w Afryce Północnej sięga czasów panowania króla Joao I , który poprowadził podbój Ceuty w 1415 r. [14] i trwała aż do opuszczenia El Jadida w 1769 r. Enklawy, głównie wzdłuż atlantyckiego wybrzeża Maroka , były znane w Portugalia jako " Berber Algarve " [15] lub jako "Algarve po drugiej stronie" ("Algarve de Além"). Zdobycie Ceuty zostało uznane przez papieża Marcina V za krucjatę. [17] Posiadanie miasta nie przyniosło jednak Portugalii żadnych korzyści ekonomicznych, ponieważ handel po prostu przeniósł się do innych miast w regionie. W związku z tym następca Joao, król Duarte, również próbował zająć Tanger w 1437 r., Ale nie był w stanie tego zrobić. [18] Dopiero za panowania syna Duarte, Afonso V , Portugalia była w stanie rozszerzyć swoje posiadłości w Afryce Północnej, zdobywając Ksar es-Seghir w 1458 [16] i Arcila w 1471. Odbił także Tanger, ale nie mógł utrzymać To. [19] Afonso był znany jako Africano(Afrykańczyk) z powodu swoich podbojów i był pierwszym portugalskim władcą, który przyjął tytuł "króla Portugalii i Algarve po tej stronie i za morzem w Afryce". [20] W 1486 roku jego następca Joao II zdobył i ufortyfikował El Jadida (Mazagan), podczas gdy Portugalczycy kontynuowali marsz na południe w kierunku Gwinei . [21] Dwa lata później przyjął wniosek gubernatora Safi Pozostałe podboje portugalskie w Maroku zapewnił król Manuel I - Agadir , [24] Essaouira [25] i Azemmour . [26] El Jadida została odbita po wcześniejszej stracie, [27] aw 1508 roku ustanowiono bezpośrednie rządy nad Safi . [28] Mehdya została zdobyta w 1515 r., choć wkrótce potem została utracona w 1541 r. [29] Stara baza piratów w Anfa, którą Portugalczycy zniszczyli w 1468 r., zanim ponownie ją zajęli i ufortyfikowali w 1515 r., stała się znana jako " Casa Branca", stąd ostatecznie Casablanca Do czasów Joao III imperium portugalskie rozszerzyło się na cały świat. W tym kontekście zachowanie lub być może rozszerzenie posiadłości w Maroku nie było atrakcyjne ekonomicznie i wydawało się coraz bardziej niezrównoważone pod względem militarnym. [32] W 1541 Agadir padł ofiarą księcia Saadi Moulay Muhammad [33] iw tym samym roku Portugalia straciła Safi i Azamor. [34] W 1550 roku stracili Ksar es-Seghir i Arcila. W 1577 r. Sebastian I Portugalski był w stanie odbić Arcilę, choć w 1589 r. Została zdobyta przez władcę Saadów Almanzora . [36] Jednak katastrofalna krucjata Sebastiana w Maroku kosztowała go życie i zakończyła erę ekspansji Portugalii. Rzeczywiście, doprowadziło to do wyginięcia niepodległego państwa portugalskiego w latach 1580-1640. W 1640 r. Portugalia odzyskała niepodległość, ale Ceuta zdecydowała się pozostać przy Hiszpanii [38] , co zostało oficjalnie uznane w traktacie lizbońskim (1668 r.) . Po tym okresie Portugalia zachowała tylko trzy enklawy w Afryce Północnej - Tanger, Casablankę i El Jadida. Tanger został przekazany Anglii w 1661 r. na mocy traktatu małżeńskiego jako część posagu Katarzyny Braganza [39] , a Casablanca została opuszczona po trzęsieniu ziemi w Lizbonie w 1755 r. [31] Podczas oblężenia przez Mahometa III El Jadida została ewakuowana 10 Marzec 1769, kończący obecność Portugalii w Afryce Północnej. Z zachodu na wschód:
Posiadłości hiszpańskiePo zajęciu Granady w 1492 r. Katoliccy monarchowie Hiszpanii chcieli rozszerzyć rekonkwistę przez Cieśninę Gibraltarską
Po zabezpieczeniu Wysp Kanaryjskich u wybrzeży Maroka w 1496 r., zajęli szereg przyczółków na kontynencie afrykańskim, najpierw Melillę (1497), a następnie Cazaza i Mers El Kébir (1505). W latach 1508-1510 znacznie rozszerzyli tereny pod swoją kontrolą, obejmując Penón de Vélez de la Gomera (1508), a następnie główne nadmorskie miasta - Oran (1509), Algier (1510), Bejaia (1510) oraz Trypolis (1510) i okolice na wybrzeżu Libii. [42]Hiszpanii brakowało jednak środków wojskowych, aby dalej rozszerzać swój obszar rządów. Ten ograniczony sukces skłonił lokalnych władców muzułmańskich w Afryce Północnej do zachęcenia Oruç Reisa do ataku na pozycje hiszpańskie i organizowania nalotów na Andaluzję, Walencję i Alicante. W 1516 roku, w którym zmarł król Ferdynand , Oruç zajął Algier i wypędził Hiszpanów. [43] Następca Ferdynanda, cesarz Karol V, zamierzał odzyskać Algier i położyć kres zagrożeniu piractwem ze strony Oruç. Karol wylądował w Oranie , a Oruç został zabity przez siły hiszpańskie pod Tlemcen w 1518 roku . Jednak Karol nie był w stanie zachować kontroli nad zajętymi przez siebie obszarami, a brat Oruça, Hayreddin Barbarossa , zapewnił ochronę Imperium Osmańskiego , czyniąc Algier jego wasalem. Zanim Filip II z Hiszpanii objął tron ??Portugalii w 1580 r., a także Hiszpanii, wszystkie posiadłości hiszpańskie na wybrzeżu Afryki Północnej zostały już utracone, z wyjątkiem Melilli , Penón de Vélez de la Gomera i Oranu - Mers El Kébir (Mazalquivir) [46] , podczas gdy z terytoriów Portugalii pozostały tylko Ceuta , Tanger , Arcila i El Jadida . Chociaż Filip III z Hiszpanii zdobył Larache (1610) i La Mámora (1614) w Maroku, powstanie dynastii Alaouitówoznaczało utratę wielu dawnych posiadłości na rzecz rządów muzułmańskich. Po śmierci Moulaya Ismaíla (1672-1727) jedynymi terytoriami pozostałymi Hiszpanii były Ceuta (nabyta od Portugalii w 1640 r.), Melilla, Wyspy Alhucemas (zajęte w 1673 r.) I Penón de Vélez de la Gomera
Pierwszy
hiszpański władca Burbonów, Filip
V, pragnął przywrócić hiszpańską dominację na
algierskim wybrzeżu iw 1732 r. wysłał ekspedycję,
która odzyskała
Oran i Mers El Kebir . Miasta pozostawały pod
panowaniem hiszpańskim, dopóki nie zostały zniszczone
przez trzęsienie ziemi
w 1790 roku Z zachodu na wschód:
Posiadłości francuskieGłówny artykuł: Bastion Francji
Sojusz
francusko-osmański z 1536 r. przygotował scenę dla
najwcześniejszych francuskich posiadłości na wybrzeżu
Afryki Północnej. Tomasino Lenche ukończył budowę Bastion de France w 1560 roku i założył Magnificent Coral Company (la Magnifique Compagnie du Corail ) w celu komercyjnej eksploatacji zasobów wybrzeża. [53] Z tej bazy wkrótce Tomasino rozszerzył swoją działalność na sprzedaż artylerii, prochu i innej broni Dey. Bogactwo Lenchów wzbudziło jednak zazdrość Algieru, który w 1564 r. opanował Bastion. Lenche mógł się tam ponownie osiedlić po pewnym czasie, ale w czerwcu 1604 r. Bastion de France został zburzony przez żołnierzy z Annaby wspieranych przez galery z Algieru wysłane przez Raisa Mourada. [54] Twierdza została ostatecznie zwrócona Lenczom po interwencji dyplomatycznej ksHenryk IV Francji . Kolejny algierski atak miał miejsce w 1615 roku, ale w następnym roku kapitan Jacques Vinciguerra odzyskał kontrolę nad Lenche. Ostatecznie w 1619 roku Tomasz II Lenche sprzedał swoje prawa do bastionu Karolowi, księciu de Guise
Po prawie dekadzie, 19 września 1628 r., Sanson Napollon [ it ] , spadkobierca fortuny Lenche, podpisał traktat handlowy z Algierem i ożywił punkty handlowe w Annabie, La Calle i Bastion de France. Oprócz zbierania koralowców otworzył także punkt handlowy zajmujący się pszenicą w Cap Rosa. [54] W 1631 roku Ludwik XIII mianował Napollona gubernatorem Bastionu, czyniąc go odtąd własnością korony, a nie księcia de Guise. [56] Jednak Napollon zginął podczas ataku Genui w 1633 r., aw 1637 r. flota algierska pod dowództwem Ali Bitchina zajęła i zniszczyła wszystkie francuskie i handlowe punkty wzdłuż wybrzeża. W 1664 roku Ludwik XIV zorganizował wyprawę (znaną jako wyprawa Djidjelli ), aby zająć miasto Jijel i wykorzystać je jako bazę do walki z piractwem. Miasto zostało zdobyte, ale po utrzymaniu go przez zaledwie trzy miesiące Francuzi wycofali się, porzucając je. [58] W 1682 i ponownie w 1683 admirał Duquesne zbombardował Algier w ramach francuskich kampanii przeciwko piractwu [59] , aw 1684 Dey Algieru podpisał nowy traktat z de Tourville . Francuskie posiadanie Bastion de France zostało potwierdzone na 100 lat, a poprzednie prawa w La Calle, Cap Rose, Annaba i Bejaia zostały przywrócone. Traktat z 1684 r. Przeniósł również te prawa z Napoleona na M. Denisa Dussault, zanim na mocy innego traktatu podpisanego w 1690 r. Wszystkie prawa do tych koncesji zostały przeniesione na francuską Kompanię Afrykańską. [60] Francuska Kompania Afrykańska szybko porzuciła Bastion i oparła swój handel na la Calle, gdzie działała aż do jej likwidacji w 1799 r. W 1807 r. dej Algieru scedował wszystkie dawne francuskie prawa do punktów handlowych i baz na Wielkiej Brytanii i zostały przywrócone Francji dopiero po kongresie wiedeńskim. Podczas kryzysu dyplomatycznego w 1827 r. między Algierem a Francją Francuzi opuścili la Calle, a Algierczycy szybko ją zniszczyli. Wydarzenia te były wstępem do francuskiego podboju Algierii posiadłości angielskieGłówne artykuły: angielski Tanger i bitwa pod Tangerem (1664)
Tanger
(1661-1684) został scedowany na Anglię przez
Portugalię jako część posagu dla Katarzyny
Braganza , kiedy poślubiła Karola
II, króla Anglii Posiadłości europejskie po 1830 rokuW
1830 r. Francja najechała i podbiła Algierię, a w 1881
r. uczyniła Tunezję protektoratem.
W 1859 roku, w odpowiedzi na atak lokalnych plemion na Ceutę, Hiszpania rozpoczęła wojnę hiszpańsko-marokańską (1859-60) . Na mocy traktatu z Wad Ras z 1860 r . Maroko uznało na zawsze hiszpańską suwerenność nad Ceutą i Melillą. Tetuan został tymczasowo scedowany na Hiszpanię do czasu spłaty odszkodowania wojennego Maroka (został zwrócony w 1862 r.). Ponadto Maroko scedowało terytorium starej, krótkotrwałej hiszpańskiej kolonii Santa Cruz de la Mar Pequena , która miała stać się hiszpańskim terytorium Ifni . Na konferencji berlińskiej w 1884 r. Hiszpania uzyskała międzynarodowe uznanie protektoratu nad terytorium wokół miasta Sidi Ifni Podczas
Wojna
Ifni z 1957 r. Powstańcy marokańscy przejęli
kontrolę nad terytorium wokół Sidi Ifni, ale nie nad
samym miastem.
|
_p275_TABARCA_CASTLE.jpg)
.jpg)