Piraci i korsarze berberyjscy

Od XVI wieku zaczynają na Morzu Sródziemnym odgrywać coraz większą rolę dwa wrogie sobie ośrodki uprawiające dobrze zorganizowany i pełen rozmachu rabunek morski.
Obydwa mają też poparcie wielkich potęg rywalizujących na tym akwenie i czynnie uczestniczą w wojennych konfrontacjach, grając w nich niekiedy rolę decydującą. Do starć tych dochodzi jednak rzadko, gdyż wielkie potęgi są ociężałe i tylko nadzieja łatwego sukcesu lub śmiertelnego zagrożenia skłonić może je do działania.

Na co dzień więc szermierzami owej zaciętej rywalizacji dwóch światów - chrześcijańskiego i muzułmańskiego - pozostają ich "psy gończe".

Z jednej strony są to rycerze zakonni z Malty (patrz: Kawalerowie Maltańscy) z drugiej - berberyjscy piraci z Afryki Północnej.

Ci drudzy to muzułmańscy piraci zamieszkujący wybrzeża Afryki Północnej i kraje Maghrebu.
Francuzi nazywali ich barbareskami (les Barbaresques), Anglicy piratami berberyjskimi (Barbary corsairs), a Hiszpanie i cała katolicka Europa - Turkami lub Maurami.
Żadna z tych nazw nie odpowiadała prawdzie.
Dwie pierwsze wywodzą się od Berberów, koczowniczych plemion zamieszkujących góry Atlas i północny skraj Sahary i nie mających wiele wspólnego z morską żeglugą. Drugie utożsamiają piratów z muzułmańskimi mieszkańcami Hiszpanii lub Turcji.

Tymczasem przedstawiciele żadnego z tych ludów czy narodów nie odgrywali znaczącej roli w pirackich państewkach, które od początku XVI wieku zaczęły wyrastać na śródziemnomorskim wybrzeżu Afryki.
Nie oznacza to oczywiście, że nie odgrywali żadnej roli, członkowie tych społeczności wywodzili się bowiem z przeróżnych nacji, w tym również europejskich i chrześcijańskich.
Tym, co ich łączyło i cementowało, było zamiłowanie do piractwa oraz muzułmańskie, często uznawane tylko formalnie, wyznanie wiary.

Źródła piractwa północnoafrykańskiego sięgają jeszcze połowy XV wieku, kiedy to potężne niegdyś na tym obszarze państwo arabskie, rządzone przez dynastię Hafcydów, upadło, a na jego miejscu powstało wiele małych państewek skupionych wokół większych miast portowych, takich jak Trypolis, Tunis, Algier, Bougie czy Rabat.
Władcy tych państewek chętnie wchodzili w układy z muzułmańskimi piratami, udostępniali im swe porty i targowiska, czerpiąc z tego zyski.

Już jeden z ostatnich władców Hafcydów oddał piratom niewielką, ale urodzajną i obronną wyspę Dżerbę, położoną w zatoce Wielkiej Syrty w pobliżu Tunisu.
Piraci ufortyfikowali ją i przekształcili w silną bazę wypadową. Ich łupieżcze wyprawy na wybrzeża południowych Włoch, Hiszpanii, a nawet Francji skłoniły króla Hiszpanii do zorganizowania wyprawy odwetowej.
Gdy nie udało się Hiszpanom zdobyć Dżerby, skierowali swoje okręty ku Algierowi. Oblegany od strony lądu i morza władca tego miasta zwrócił się o pomoc do braci Barbarossów, cieszących się już wówczas sławą niepokonanych żeglarzy w służbie sułtana.
Młodszy z tych braci, Arudź Ali pospieszył z pomocą, doprowadził do wycofania Hiszpanów, ale też później sam opanował Algier, zdetronizował dotychczasowego beja i przejął władzę.

W ten sposób powstało pierwsze w Afryce Północnej państwo pirackie, a zarazem rozpoczynała się świetna kariera braci Barbarossów. (patrz: bracia Barbarossa (Rudobrody))