Dragut i barbareskowie na Morzu Śródziemnym

Po śmierci Chajr ad-Din'a (który zmarł w Stambule w 1546 roku) ostatniego i chyba największego z Braci Barbarossa [Rudo-, lub Czerwono-brody] (patrz: bracia Barbarossa (Rudobrody)) nastąpiła konieczność wyboru nowego przywódcy Północnoafrykańskich, muzułmańskich piratów z Algieru i Tunisu - Pierwszemu w historii państwu stworzonemu przez piratów.

Turgut Reis znay jako Dragut

Żaden jednak z późniejszych wodzów berberyjskich piratów nie dorównał sławie Barbarossy.
Każdy z nich był jednak nieprzeciętną osobowością. Wielu z nich, podobnie jak Czerwonobrody (Rudobrody), pochodziło z rodzin chrześcijańskich. Za młodu porwani lub oddani w niewolę przyjmowali islam i awansowali do kapitańskich godności w społecznościach pirackich.

Następcą Rudobrodego z woli stowarzyszenia reisów, czyli tzw. taify, został Dragut Reis.
Pod jego dowództwem piraci wyrzucili Hiszpanów z portów, w których jeszcze trzymali się na wybrzeżu Tunezji.

Dla upamiętnienia tych zwycięstw Dragut nakazał wznieść na środku wyspy Dżerby wieżę z czaszek zamordowanych chrześcijan.
Ten makabryczny pomnik usunięto dopiero w 1846 roku na żądanie konsula Francji.

W kwietniu 1551 roku eskadra hiszpańska, dowodzona przez Andrea Dorię, zaskoczyła flotyllę piracką u wejścia do płytkiej cieśniny oddzielającej Dżerbę od stałego lądu.
Andrea Doria miał 207 galer, Dragut zaś jedynie 12. Hiszpanie czekali więc spokojnie, aż znany ze swej szaleńczej odwagi pirat sam wypłynie im na spotkanie. Dragut okazał się jednak równie odważny jak przebiegły.
Jego okręty stały u wejścia Wadi el-Kebir, niewielkiej rzeczki przecinającej piaszczysty przesmyk łączący wyspę z lądem. Rzeczkę tę z kolei przecinała kamienna grobla wzniesiona jeszcze w czasach rzymskich, umozliwiająca stałą komunikację z Dżerbą.
Na polecenie pirata co noc przez tydzień mieszkańcy wyspy rozbierali groblę i poszerzali rzeczkę, aż stało się mozliwe przeholowanie pirackich galer na drugą stronę przesmyku.
W ten sposób Dragut wyrwał się z potrzasku i w czasie, gdy Andrea Doria czatował na niego u wej ścia do cieśniny El-Kantara, popłynął na północ i złupił Reggio.
Jak pisał włoski kronikarz, "ten diaboliczny wyczyn odbił się szerokim echem na całym Morzu Śródziemnym i uczynił go sławnym".

Później grabił jeszcze wybrzeża Hiszpanii i opanował Trypolis, którego został gubematorem z nadania Wielkiej Porty.
Na chrześcijan padł strach. ,,Katalonia i Walencja umierają z głodu" - narzekał w czerwcu 1559 roku wicekról Sycylii.
"Wszystko to bierze się stąd - pisały władze Genui do swego ambasadora w Hiszpanii - ze morza są ogołocone z naszych galer, nie przepływa po nich ani jedno czółno chrześcijańskie".

I tak było w rzeczywistości.
Chrześcijanie ponosili coraz większe klęski. W 1561 roku eskadra złożona z siedmiu sycylijskich galer wpadła w zasadzkę przygotowaną przez Draguta w poblizu Wysp Liparyjskich.
Dowodził nią kawaler maltański Guimeran, doskonały żołnierz na lądzie, lecz na morzu nie dorównujący przebiegłością piratom.

Dragut zginął w 1566 roku na Malcie, prowadząc Śmiały desperacki atak na nie zdobytą twierdzę kawalerów maltańskich.

Jego następcą, wodzem piratów i beglierbejem Algieru został Uluc Ali, urodzony również w rodzinie chrześcijańskiej.
Prawdziwe nazwisko pirata brzmiało Occhiali, gdyż pochodził on z miasteczka Castello w Kalabrii, gdzie w młodości kształcił się na księdza.

Porwany przez berberyjskich piratów przez kilka lat wiosłował na ich galerach, przykuty łańcuchem do ławy, a następnie po przejściu na islam awansował do funkcji sternika na galerze Draguta.
Będąc doskonałym strzelcem i nawigatorem, szybko piął się po szczeblach kariery.
Wsławił się zdobyciem Nikozj i na Cyprze należącym wówczas do Wenecji, spustoszył Kretę i przez wiele lat terroryzował południowe wybrzeża swego rodzinnego kraju - Italii.

W 1570 roku napadł niespodziewanie na cztery galery kawalerów maltańskich.
Trzy z nich zdobył, ale czwarta, na której znajdował się skarbiec, zdołała wyrwać się z zasadzki.
Klęska ta tak bardzo dotknęła dumę maltańczyków, że po powrocie na Maltę, dowódca eskadry Saint-Clement omal nie został rozszarpany przez rozwścieczony tłum.
Sąd, który zwołano nad nim, skazał go na karę śmierci: po wykonaniu wyroku jego ciało wrzucono do morza.

W roku następnym doszło do sławnej bitwy pod Lepanto, w której Uluc Ali wsławił się zdobyciem flagowej galery kawalerów maltańskich.
Wbrew nadziejom chrześcijan przegrana Turcji i wspierających ją piratów w tej bitwie nie zaprowadziła spokoju na Morzu Śródziemnym.

Zapoczątkowała ona raczej długotrwały okres swoistej równowagi sił między obydwoma potęgami - Portą i koalicją chrześcijańską.
Okazało się, że zadna ze stron nie jest w stanie zdobyć dominacji na tym akwenie.

Powrócił więc i miał trwać bardzo długo, bo aż do XVIII wieku, okres "małej wojny", lokalnych potyczek, wypraw, których celem było zdobycie pojedynczego portu lub niewielkiej prowincji.

W tej atmosferze berberyjscy piraci czuli się jak ryby w wodzie, w której zawsze mogli coś dla siebie upolować.
Bogacili się, ich miasta na wybrzeżu afrykańskim rozkwitały, a na ich targach sprzedawano rocznie tysiące chrześcijańskich jeńców.

Krązyli wówczas po całej zachodniej części Morza Śródziemnego, od Sycylii po Gibraltar.
Obok Uluc Alego, który zmarł w 1587 roku jako ostatni beglierbej Algieru (później region ten zamieniony został w turecki paszalik i nastąpiły rządy paszów), piracką sławę zdobyli wówczas reisowie: Sinan Żyd, (patrz: Śródziemnomorscy piraci żydowscy) znany ze sprytu i odwagi, oraz Aydin Reis, zwany przez chrześcijan Postrachem Piekieł.

Ten ostatni upodobał sobie szczególnie wybrzeża hiszpańskiej Andaluzji i Walencji.
Pewnego dnia przebywając w rejonie Balearów dowiedział się, że w porcie Oliva znajduje się 200 rodzin morisków - potomków mahometańskich mieszkańców Hiszpanii prześladowanych przez chrześcijan. Nie namyślając się załadował uciekinierów na galery, które wzięły kurs na Algier.
W pogoń za piratami udało się dziewięć hiszpańskich galer. Widząc zbliżających się przeciwników, Aydin wyładował morisków na wyspie Formentera i przygotował się do bitwy.
Hiszpanie ufni w swą przewagę zażądali 10 tysięcy dukatów okupu za uprowadzonych poddanych cesarza. Piraci udając, że zastanawiają się nad propozycją, zwlekali z odpowiedzią, az nagle "wściekle wiosłując rzucili się naprzód jak orły i zawładnęli siedmioma okrętami przeciwnika zanim ten spostrzegł co się stało". Jedynie dwie hiszpańskie galery
zdołały uciec na Ibizę.
Pozostałe, po zmianie galerników, którymi teraz zostali dumni Hiszpanie, triumfalnie popłynęły do Algieru.