Piracki Almanach - Pirackie bazy i kryjówki

PIRACKIE BAZY I KRYJÓWKI
(Miejsca gdzie piraci czuli się bezpiecznie i gdzie również ukrywali skarby)

(z angielskiej wikipedii:
Schronienia piratów to porty lub przystanie, w których piraci mogą naprawiać swoje statki, uzupełniać zapasy, rekrutować, wydawać łupy, unikać schwytania i/lub czekać na przepływające statki handlowe.
Obszary te nie były podporządkowane rządom ówczesnych państw i posiadają własne zarządy. Stwarza to sprzyjające warunki do piractwa.
Te przystanie często znajdowały się w pobliżu morskich szlaków żeglugowych.
Chociaż niektóre schronienia były jedynie ukrytymi zatoczkami, niektóre jednak były utrzymywane przez rządy państw lub miast, które zatrudniały Korsarzy do zakłócania handlu zagranicznego rywalizujących narodów.
Niektóre historyczne przystanie piratów obejmowały np. Zatokę Barataria, Port Royal, Tortuga. (zobacz z wikipedii)
Zapewniały one pewną autonomię piratom i korsarzom.

*****************************************************************
Jeszcze przed inwazją ,,Ludów morskich" piractwo rozkwitało na Morzu Egejskim, a uprawiali je Karowie zamieszkujący Cyklady.

W początkowym okresie greckiej kolonizacji sławę pirackich gniazd na zachodzie zdobyły dwa ośrodki (patrz również piraci Starożytnej Grecji), miasto Zankle na Sycylii, położone nad cieśniną oddzielaj ącą tę wyspę od lądu stałego, i niezbyt odległe od Sycylii niewielkie Wyspy Liparyjskie.

Z Zankle piraci kontrolowali jeden z najważniejszych podówczas szlaków komunikacyjnych Morza Śródziemnego, drogę prowadzącą od miast etruskich do Grecji i Kartaginy. Równie korzystnie, niedaleko ważnych szlaków morskich, położone były Wyspy Liparyjskie. Aktywność piratów z tego ostatniego ośrodka tak bardzo dawała się we znaki Etruskom, iż oni, którzy sami tak chętnie uprawiali piracki proceder, poczuli się zagrożeni i zorganizowali ekspedycję karną na Lipary.
Jej skutki okazały się zresztą dla nich niekorzystne, gdyż, jak podaje grecki historyk Pauzaniasz, piraci, dysponując jedynie pięcioma okrętami, zdobyli lub zniszczyli aż 20 jednostek przeciwnika.

We wschodniej części Morza Śródziemnego, obok Karów zamieszkujących Cylicję, piractwem trudnili się też mieszkańcy Krety, Eginy, Skyros, Paros i Antiparos.
Jednakże wyspą, która zasłynęła jako największy ośrodek piractwa na tym obszarze, było Samos.
Według świadectwa Herodota i Plutarcha, mieszkańcy Samos trudnili się piractwem od najdawniejszych czasów.
Prawdziwy rozkwit tego procederu miał jednak miejsce dopiero w czasach panowania na tej wyspie słynnego tyrana Polikratesa, w drugiej połowie VI wieku przed Chr.
Dysponował on wielką jak na owe czasy potęgą morską złożoną ze 100 pentekonter (pięćdziesięciowiosłowców jednorzędowych) oraz 40 trierami - trójrzędowcami, stanowiącymi wówczas najnowocześniejszy typ okrętu.

[Grekom] Szczególnie we znaki dali się im piraci z wyspy Lerrmos oraz z położonej w pobliżu Attyki wyspy Eginy. Pierwszą z nich Ateńczycy zdobyli i włączyli do swego państwa, kładąc tam ostatecznie kres piractwu. Gorzej im się wiodło z piratami Eginy, którzy poczynali sobie tak śmiało, że odważyli się splądrować jeden z głównych portów Aten - Faleron.

Innym razem, jak podaje Herodot, piraci z Eginy-
"urządzili zasadzkę na święty okręt, napełniony najprzedniejszymi Ateńczykami, schwytali go i pojmanych mężów wtrącili do więzienia".

W odwecie Ateńczycy kilkakrotnie najeżdżali Eginę, ale bez sukcesów. Dopiero, gdy za namową Temistoklesa wybudowali liczną i silną flotę, piraci z Eginy musieli skapitulować. Flota ta przydała się później Ateńczykom przy odpieraniu najazdu Persów (słynne "drewniane mury" Temistoklesa), a po ich odparciu stała się podstawą ich potęgi politycznej i militarnej.
Ateński Związek Morski, który powstał po wojnach perskich i który utwierdzał hegemonię Aten, podjął też zdecydowane ziałania przeciwko piratom. Szczególnie groźni byli oni wówczas na szlakach prowadzących na Morze Czarne, skąd Ateńczycy sprowadzali większą cześć potrzebnego im zboża.
Z tej racji tam właśnie skierowała się flota ateńska. Kierował nią sam Perykles, a jej owocem było wytępienie piratów mających siedziby na wybrzezach Hellespontu i Chersonesu Trackiego.

Inna wyprawa Ateńczyków skierowana była przeciwko piratom z wyspy Skyros.
W efekcie, na całym Morzu Egejskim, które wówczas stało się jakby "wewnętrznym morzem ateńskim", zapanowało bezpieczeństwo i spokój, nastały warunki sprzyjające rozwojowi handlu i żeglugi.

Ostateczny schyłek politycznej i morskiej potęgi Aten w połowie IV wieku przed Chr. czynił jednak antypirackie wysiłki Związku Morskiego coraz mniej skutecznymi.

W tym jednak czasie zainteresowanie zwalczaniem piractwa zaczęła przejawiać nowa, rosnąca w siłę potęga militarna starożytnego świata - Macedonia.
Już Filip II zniszczył kilka pirackich gniazd w okolicach Hellespontu, a nawet skierował specjalne ekspedycje karne na wyspy Lemnos i Skyros.

Tę działalność z jeszcze większym rozmachem kontynuował jego sławny syn Aleksander Macedoński. Po pokonaniu Persji i licznych zwycięstwach na Wschodzie odesłał on w 331 roku przed Chr. swą, licząca około 200 okrętów, flotę wojenna do Macedonii z poleceniem zwalczania piracta. Eskadra ta najpierw zaatakowała wyspę Chios, gdzie znajdował się wówczas naj większy piracki ośrodek na Morzu Egejskim, a następnie przystąpiła do niszczenia pirackich gniazd na wybrzeżach Azji Mniejszej.

Zwalczaniem piractwa w epoce hellenistycznej zajmowali się władcy z dynastii Ptolemeuszy, sprawujący władzę w Egipcie, Palestynie i na wyspach wschodniej części Morza Śródziemnego. Utrzymywali oni swego rodzaju "policję morską" złożoną z eskadr szybkich okrętów patrolujących morza i ściągaj ących piratów. Ich główna bazą była niewielka wyspa Thera, położona w pobliżu Krety.

Na Morzu Czarnym morskich rozbójników zwalczał Eumelos, król państwa bosporańskiego istniejącego na Krymie.
Diodor powiada o nim, iż ,,W interesie tych, którzy pływali po Poncie (Pontos Euxeinos _ grecka nazwa Morza Czarnego), podjął wojnę przeciwko barbarzyńcom (_ _ .) i oczyścił morze z piratów, za co chwalony był nie tylko w swoim królestwie, ale i przez prawie cały zamieszkały wówczas świat". Eumelos zniszczył między innymi gniazdo pirackie na wysepce Leuke, położonej u ujścia Dunaju.

Głównym przeciwnikiem piractwa w epoce hellenistycznej była jednak republika rodyjska.. W wyniku tych bezkompromisowych, konsekwentnych działań udało się Rodyjczykom przepędzić z Cykladów słynnego arcypirata Demetriusza z Faros oraz poskromić piratów Cylicji i Krety.

*************************************************************************