Podsumowanie

Wojna została opisana przez Winstona Churchilla ^[15] jako pierwsza " wojna światowa ", ^[16] chociaż tę etykietę nadano również różnym wcześniejszym konfliktom, takim jak wojna osiemdziesięcioletnia , wojna trzydziestoletnia , wojna o sukcesję hiszpańską i wojny o sukcesję austriacką , a także późniejszych konfliktów, takich jak wojny napoleońskie Współcześni czasami nieformalnie nazywają wojnę "wojną światową zerową".
Termin "druga wojna stuletnia" był używany do opisania niemal nieprzerwanego poziomu ogólnoświatowego konfliktu między Francją a Wielką Brytanią w ciągu całego XVIII wieku, przypominającego Wojnę stuletnią XIV i XV wieku.

Główny artykuł: Wojna francusko-indiańska


Mapa osad brytyjskich i francuskich w Ameryce Północnej w 1750 r., Przed wojną francusko-indiańską 1754-1763), która była częścią wojny siedmioletniej

Granica między posiadłościami brytyjskimi i francuskimi w Ameryce Północnej była w dużej mierze nieokreślona w latach pięćdziesiątych XVIII wieku. Francja od dawna zajmowała całe dorzecze Mississippi . Zostało to zakwestionowane przez Wielką Brytanię. We wczesnych latach pięćdziesiątych XVIII wieku Francuzi rozpoczęli budowę łańcucha fortów w dolinie rzeki Ohio , aby potwierdzić swoje roszczenia i chronić ludność rdzennych Amerykanów przed rosnącymi wpływami brytyjskimi.

Najważniejszy planowany francuski fort miał zająć pozycję w "Forks", gdzie rzeki Allegheny i Monongahela spotykają się, tworząc rzekę Ohio (dzisiejszy Pittsburgh , Pensylwania). Pokojowe brytyjskie próby powstrzymania budowy fortu zakończyły się niepowodzeniem, a Francuzi przystąpili do budowy fortu, który nazwali Fort Duquesne . Brytyjska milicja kolonialna z Wirginii w towarzystwie wodza Tanacharisona i niewielkiej liczby wojowników Mingo została wysłana, aby ich wypędzić. Dowodzeni przez George'a Washingtona , 28 maja 1754 r. Zaatakowali małe francuskie siły w Jumonville Glen , zabijając dziesięciu, w tym dowódcęJoseph Coulon de Jumonville . ^[19] Francuzi zemścili się, atakując armię Waszyngtonu w Fort Necessity 3 lipca 1754 r. i zmusili Waszyngton do poddania się. ^[20] Były to pierwsze starcia tego, co miało stać się światową wojną siedmioletnią.

Wiadomość o tym dotarła do Europy, gdzie Wielka Brytania i Francja bezskutecznie próbowały wynegocjować rozwiązanie. Oba narody ostatecznie wysłały regularne wojska do Ameryki Północnej, aby wyegzekwować swoje roszczenia. Pierwszą brytyjską akcją był atak na Acadię 16 czerwca 1755 r. w bitwie pod Fort Beauséjour ^[21] , po której natychmiast nastąpiło wypędzenie Akadyjczyków . ^[22] W lipcu brytyjski generał dywizji Edward Braddock poprowadził około 2000 żołnierzy armii i prowincjonalnej milicji na wyprawę mającą na celu odbicie Fort Duquesne, ale wyprawa zakończyła się katastrofalną porażką. ^[23] W dalszej części akcji admirał Edward Boscawenostrzelał francuski statek Alcide 8 czerwca 1755 r. , zdobywając go i dwa statki wojskowe. We wrześniu 1755 r. wojska brytyjskie i francuskie spotkały się w nierozstrzygniętej bitwie nad jeziorem George

Brytyjczycy nękali także francuską żeglugę począwszy od sierpnia 1755 r., Przejmując setki statków i chwytając tysiące marynarzy handlowych, podczas gdy oba narody nominalnie żyły w pokoju. Rozwścieczona Francja przygotowywała się do ataku na Hanower, którego księciem-elektorem był także król Wielkiej Brytanii i Minorki . Wielka Brytania zawarła traktat, na mocy którego Prusy zgodziły się chronić Hanower. W odpowiedzi Francja zawarła sojusz ze swoim wieloletnim wrogiem Austrią, co było wydarzeniem znanym jako Rewolucja dyplomatyczna

W Wojnie o sukcesję austriacką która trwała od 1740 do 1748 roku, król Fryderyk II , zwany Fryderykiem Wielkim, odebrał Austrii prosperującą prowincję Śląsk . Cesarzowa Austrii Maria Teresa podpisała traktat z Aix-la-Chapelle w 1748 r., aby zyskać czas na odbudowę swoich sił zbrojnych i zawiązanie nowych sojuszy.

W wojnie o sukcesję austriacką strony wojujące zjednoczyły się zgodnie z tradycją. Tradycyjni wrogowie Francji, Wielka Brytania i Austria , zjednoczyli się tak samo jak przeciwko Ludwikowi XIV. Prusy , wiodące państwo antyaustriackie w Niemczech, były wspierane przez Francję. Żadna z grup nie znalazła jednak powodu do zadowolenia ze swojego partnerstwa: brytyjskie subsydia dla Austrii nie przyniosły Brytyjczykom żadnej pomocy, podczas gdy brytyjski wysiłek wojskowy nie uratował Śląska dla Austrii. Prusy, zabezpieczywszy Śląsk, pogodziły się z Austrią wbrew interesom francuskim. Mimo to Francja zawarła sojusz obronny z Prusami w 1747 r., a utrzymanie sojuszu anglo-austriackiegopo 1748 został uznany za niezbędny przez księcia Newcastle , brytyjskiego sekretarza stanu w ministerstwie jego brata Henry'ego Pelhama . Upadek tego systemu i sprzymierzenie się Francji z Austrią i Wielkiej Brytanii z Prusami stanowiło tak zwaną "rewolucję dyplomatyczną " lub "odwrócenie sojuszy".

W 1756 r. Austria przygotowywała się militarnie do wojny z Prusami i zawierała w tym celu sojusz z Rosją. 2 czerwca 1756 r. Austria i Rosja zawarły sojusz obronny, który obejmował ich własne terytorium i Polskę przed atakiem Prus lub Imperium Osmańskiego. Zgodzili się również na tajną klauzulę, która obiecywała przywrócenie Austrii Śląska i hrabstwa Glatz (obecnie Kłodzko , Polska) w przypadku działań wojennych z Prusami. Ich prawdziwym pragnieniem było jednak całkowite zniszczenie władzy Fryderyka, ograniczenie jego wpływów do jego elektoratu brandenburskiego i oddanie Prus Wschodnich Polsce, co miałoby towarzyszyć cesji polskiego Księstwa Kurlandii na rzecz Rosji.Alexey Bestuzhev-Ryumin , wielki kanclerz Rosji za cesarzowej Elżbiety , był wrogo nastawiony zarówno do Francji, jak i Prus, ale nie mógł przekonać austriackiego męża stanu Wenzela Antona von Kaunitza do zaangażowania się w ofensywne projekty przeciwko Prusom, o ile Prusy mogły polegać na francuskim wsparciu .

Hanowerski król Wielkiej Brytanii Jerzy II był z pasją oddany posiadłościom swojej rodziny na kontynencie, ale jego zobowiązania w Niemczech były równoważone żądaniami brytyjskich kolonii zamorskich. Jeśli wojna z Francją o ekspansję kolonialną miała zostać wznowiona, Hanower musiał być zabezpieczony przed francusko-pruskim atakiem. Francja była bardzo zainteresowana ekspansją kolonialną i była gotowa wykorzystać słabość Hanoweru w wojnie z Wielką Brytanią, ale nie miała ochoty kierować sił do Europy Środkowej w interesie Prus.

Politykę francuską dodatkowo komplikowało istnienie Secret du Roi - systemu prywatnej dyplomacji prowadzonej przez króla Ludwika XV. Bez wiedzy swojego ministra spraw zagranicznych Louis założył sieć agentów w całej Europie w celu realizacji osobistych celów politycznych, które często były sprzeczne z publicznie deklarowaną polityką Francji. Cele Louisa dla le Secret du roi obejmowały koronę polską dla jego krewnego Louisa François de Bourbon, księcia Conti oraz utrzymanie Polski, Szwecji i Turcji jako francuskich sojuszników w opozycji do interesów Rosji i Austrii.

Fryderyk postrzegał Saksonię i polskie Prusy Zachodnie jako potencjalne pola ekspansji, ale nie mógł oczekiwać wsparcia Francji, gdyby rozpoczął dla nich agresywną wojnę. Gdyby dołączył do Francuzów przeciwko Brytyjczykom w nadziei na aneksję Hanoweru, mógłby paść ofiarą ataku austriacko-rosyjskiego. Dziedziczny elektor Saksonii August III był również elekcyjnym królem Polski jako August III, ale te dwa terytoria były fizycznie oddzielone Brandenburgią i Śląskiem. Żadne państwo nie mogło pozować na wielkie mocarstwo. Saksonia była jedynie buforem między Prusami a austriackimi Czechaminatomiast Polska, mimo unii z dawnymi ziemiami litewskimi, była łupem frakcji profrancuskich i prorosyjskich. Pruski plan zrekompensowania Fryderykowi Augustowi Czechami w zamian za Saksonię oczywiście zakładał dalsze grabieże Austrii.

Próbując zadowolić ówczesną Austrię, Wielka Brytania oddała swój głos elektorski w Hanowerze na kandydaturę syna Marii Teresy, Józefa II , na Świętego Cesarza Rzymskiego, ku wielkiemu przerażeniu Fryderyka i Prus. Mało tego, Wielka Brytania wkrótce przystąpiła do sojuszu austriacko-rosyjskiego, ale pojawiły się komplikacje. Podstawowymi ramami Wielkiej Brytanii dla samego sojuszu była ochrona interesów Hanoweru przed Francją. Jednocześnie Kaunitz zbliżał się do Francuzów w nadziei na zawarcie takiego właśnie sojuszu z Austrią. Co więcej, Francja nie miała zamiaru sprzymierzać się z Rosją, która lata wcześniej wtrącała się w sprawy Francji podczas wojny o sukcesję w Austrii. Francja postrzegała również rozczłonkowanie Prus jako zagrożenie dla stabilności Europy Środkowej.

Po latach Kaunitz nadal próbował ustanowić sojusz Francji z Austrią. Ze wszystkich sił starał się uniknąć uwikłania Austrii w sprawy polityczne Hanoweru, a nawet był gotów wymienić austriackie Niderlandy za pomoc Francji w odzyskaniu Śląska. Sfrustrowany tą decyzją i Republiką Holenderskąnalegania na neutralność, Wielka Brytania wkrótce zwróciła się ku Rosji. 30 września 1755 r. Wielka Brytania zobowiązała się do pomocy finansowej Rosji w celu stacjonowania 50 000 żołnierzy na granicy inflancko-litewskiej, aby mogli natychmiast bronić interesów Wielkiej Brytanii w Hanowerze. Besthuzew, zakładając, że przygotowania były skierowane przeciwko Prusom, był więcej niż szczęśliwy, spełniając prośbę Brytyjczyków. Bez wiedzy innych mocarstw, król Jerzy II zabiegał także o pruskiego króla Fryderyka, który w obawie przed intencjami austriacko-rosyjskimi również pragnął zbliżenia z Wielką Brytanią. 16 stycznia 1756 r. Podpisano konwencję westminsterską , na mocy której Wielka Brytania i Prusy zobowiązały się do wzajemnej pomocy; strony miały nadzieję na osiągnięcie trwałego pokoju i stabilności w Europie.

Starannie zakodowane słowo w umowie okazało się nie mniej katalizatorem dla innych mocarstw europejskich. Rezultatem był absolutny chaos. Cesarzowa Rosji Elżbieta była oburzona dwulicowością stanowiska Wielkiej Brytanii. Nie tylko to, ale Francja była wściekła i przerażona nagłą zdradą swojego jedynego sojusznika, Prus. Austria, zwłaszcza Kaunitz, wykorzystała tę sytuację na swoją największą korzyść. Teraz odizolowana Francja była zmuszona przystąpić do sojuszu austriacko-rosyjskiego lub stanąć w obliczu ruiny. Następnie, 1 maja 1756 r., pierwszy traktat wersalskizostał podpisany, w którym oba narody zobowiązały się do 24 000 żołnierzy do wzajemnej obrony w przypadku ataku. Ta rewolucja dyplomatyczna okazała się ważną przyczyną wojny; chociaż oba traktaty miały pozornie charakter obronny, działania obu koalicji sprawiły, że wojna była praktycznie nieunikniona.

Europejskie działania wojenne we wczesnym okresie nowożytnym charakteryzowały się powszechnym stosowaniem broni palnej w połączeniu z bardziej tradycyjną bronią białą . Osiemnastowieczne armie europejskie były budowane wokół zmasowanych jednostek piechoty uzbrojonych w gładkolufowe muszkiety skałkowe i bagnety . Kawalerzyści byli wyposażeni w szable i pistolety lub karabiny ; Lekka kawaleria była używana głównie do rozpoznania , kontroli i łączności taktycznejciężka kawaleria była używana jako rezerwy taktyczne i wysyłana do ataków uderzeniowych . Artyleria gładkolufowa zapewniała wsparcie ogniowe i odgrywała wiodącą rolę w działaniach oblężniczych . ^[26] Wojna strategiczna w tym okresie koncentrowała się na kontroli kluczowych fortyfikacji rozmieszczonych w taki sposób, aby dowodzić okolicznymi regionami i drogami, z długimi oblężeniami typowymi dla konfliktów zbrojnych. Decydujące bitwy polowe były stosunkowo rzadkie.

Wojna siedmioletnia, podobnie jak większość wojen europejskich XVIII wieku, toczyła się jako tak zwana wojna gabinetowa , w której zdyscyplinowane regularne armie były wyposażane i zaopatrywane przez państwo do prowadzenia działań wojennych w interesie suwerena. Okupowane terytoria wroga były regularnie opodatkowane i wymuszane na fundusze, ale okrucieństwa na dużą skalę wobec ludności cywilnej były rzadkie w porównaniu z konfliktami w poprzednim stuleciu. ^[28] Logistyka wojskowa była decydującym czynnikiem w wielu wojnach, ponieważ armie stały się zbyt duże, aby utrzymać się w długotrwałych kampaniach wyłącznie z żerowania i grabieży. Zapasy wojskowe były przechowywane w scentralizowanych magazynach i dystrybuowane pociągami bagażowymiktóre były bardzo podatne na najazdy wroga. ^[29] Armie generalnie nie były w stanie prowadzić działań bojowych zimą i zwykle zakładały kwatery zimowe w zimnych porach roku, wznawiając kampanie wraz z powrotem wiosny.

Przez większą część XVIII wieku Francja podchodziła do swoich wojen w ten sam sposób. Pozwoliłoby to koloniom na obronę lub oferowałoby minimalną pomoc (wysyłanie im ograniczonej liczby żołnierzy lub niedoświadczonych żołnierzy), przewidując, że walki o kolonie i tak najprawdopodobniej zostaną przegrane. ^[30] Strategia ta została do pewnego stopnia narzucona Francji: położenie geograficzne w połączeniu z przewagą brytyjskiej marynarki wojennej utrudniało francuskiej marynarce wojennej zapewnienie znacznych dostaw i wsparcia zamorskim koloniom. ^[31] Podobnie, kilka długich granic lądowych sprawiało, że każdy francuski władca musiał dysponować skuteczną armią krajową. ^[32]Biorąc pod uwagę te potrzeby militarne, rząd francuski, co nie było zaskoczeniem, oparł swoją strategię w przeważającej mierze na armii w Europie: zamierzał zatrzymać większość swojej armii na kontynencie, mając nadzieję na zwycięstwa bliżej domu. ^[32] Plan zakładał walkę do końca działań wojennych, a następnie w negocjacjach traktatowych handel zdobyczami terytorialnymi w Europie w celu odzyskania utraconych posiadłości zamorskich (jak to miało miejsce np. w traktacie z Saint-Germain-en-Laye ( 1632) i traktat z Aix-la-Chapelle (1748) ). Takie podejście nie przysłużyło się dobrze Francji podczas wojny, ponieważ kolonie rzeczywiście zostały utracone i chociaż większość wojny europejskiej przebiegła pomyślnie, pod jej koniec Francja miała niewiele przeciwwag dla europejskich sukcesów.

Brytyjczycy - zarówno ze skłonności, jak iz powodów praktycznych - unikali angażowania wojsk na dużą skalę na kontynencie. ^[34] Starali się zrównoważyć niekorzystną sytuację w Europie, sprzymierzając się z jednym lub kilkoma mocarstwami kontynentalnymi, których interesy były sprzeczne z interesami ich wrogów, zwłaszcza Francji. ^[35] Subsydiując armie sojuszników z kontynentu, Wielka Brytania mogłaby wykorzystać ogromną potęgę finansową Londynu w korzyści militarne . Podczas wojny siedmioletniej Brytyjczycy wybrali na swojego głównego partnera najwybitniejszego generała tamtych czasów, Fryderyka Wielkiego z Prus, wówczas wschodzącej potęgi w Europie Środkowej, i zapłacili Fryderykowi znaczne dotacje na jego kampanie. ^[36]Dokonało się to podczas rewolucji dyplomatycznej 1756 r., W której Wielka Brytania zakończyła wieloletni sojusz z Austrią na rzecz Prus, pozostawiając Austrię po stronie Francji. W wyraźnym przeciwieństwie do Francji, Wielka Brytania starała się aktywnie prowadzić wojnę za granicą, w pełni wykorzystując swoją potęgę morską . ^[37] [38] Brytyjczycy stosowali podwójną strategię - blokadę morską i bombardowanie wrogich portów oraz szybkie przemieszczanie wojsk drogą morską. ^[39] Nękali wrogie statki i atakowali wrogie kolonie, często wykorzystując w tym celu kolonistów z pobliskich kolonii brytyjskich.

Widząc klęskę Francji i Indii, w 1760 roku Sześć Narodów Konfederacji Irokezów zrezygnowało z wojny i wynegocjowało traktat z Kahnawake z Brytyjczykami. Jednym z jej warunków było ich nieograniczone podróżowanie między Kanadą a Nowym Jorkiem, ponieważ narody prowadziły rozległy handel między Montrealem a Albany, a także ludność mieszkająca na całym obszarze.

W 1762 roku, pod koniec wojny, siły francuskie zaatakowały St. John's w Nowej Fundlandii . Gdyby wyprawa się powiodła, wzmocniłaby pozycję Francji przy stole negocjacyjnym. Chociaż zajęli St. John's i napadli na pobliskie osady, siły francuskie zostały ostatecznie pokonane przez wojska brytyjskie w bitwie pod Signal Hill . Była to ostateczna bitwa wojny w Ameryce Północnej, która zmusiła Francuzów do poddania się podpułkownikowi Williamowi Amherstowi . Zwycięscy Brytyjczycy kontrolowali teraz całą wschodnią Amerykę Północną.

Między wrześniem 1762 a kwietniem 1763 siły hiszpańskie dowodzone przez don Pedro Antonio de Cevallosa , gubernatora Buenos Aires (a później pierwszego wicekróla Rio de la Plata ) podjęły kampanię przeciwko Portugalczykom w Banda Oriental , obecnie Urugwaju i południowej Brazylii. Hiszpanie podbili portugalską osadę Colonia do Sacramento i Rio Grande de Sao Pedro i zmusili Portugalczyków do poddania się i odwrotu.

Na mocy traktatu paryskiego (1763) Hiszpania musiała zwrócić Portugalii osadę Colonia do Sacramento, podczas gdy rozległe i bogate terytorium tzw . do Sul ) zostanie odbity z armii hiszpańskiej podczas niewypowiedzianej wojny hiszpańsko-portugalskiej w latach 1763-1777.

W wyniku wojny Valdivian Fort System , hiszpański kompleks obronny w południowym Chile , został zaktualizowany i wzmocniony od 1764 roku. Inne wrażliwe miejsca kolonialnego Chile, takie jak Archipelag Chiloé , Concepción , Wyspy Juan Fernández i Valparaíso , również były przygotowane na ewentualny atak Anglików. ^[125] [126] Wojna przyczyniła się również do podjęcia decyzji o poprawie komunikacji między Buenos Aires a Limą, co zaowocowało utworzeniem szeregu schronisk górskich w wysokich Andach zwanych Casuchas del Rey

W Indiach wybuch wojny siedmioletniej w Europie odnowił długotrwały konflikt między francuskimi i brytyjskimi kompaniami handlowymi o wpływy na subkontynencie. Francuzi sprzymierzyli się z Imperium Mogołów, aby oprzeć się brytyjskiej ekspansji. Wojna rozpoczęła się w południowych Indiach, ale rozprzestrzeniła się na Bengal , gdzie siły brytyjskie pod dowództwem Roberta Clive'a odbiły Kalkutę z rąk francuskiego sojusznika Nawab Siraj ud-Daulah i zrzuciły go z tronu w bitwie pod Plassey w 1757 roku. W tym samym roku, Brytyjczycy zdobyli także Chandernagar , francuską osadę w Bengalu.

Na południu, chociaż Francuzi zdobyli Cuddalore , ich oblężenie Madrasu nie powiodło się, podczas gdy brytyjski dowódca Sir Eyre Coote zdecydowanie pokonał hrabiego de Lally w bitwie pod Wandiwash w 1760 roku i zajął francuskie terytorium Northern Circars . Stolica Francji w Indiach, Pondicherry , padła ofiarą Brytyjczyków w 1761 roku; wraz z upadkiem mniejszych francuskich osad Karikal i Mahé skutecznie wyeliminowało to francuską potęgę w Indiach.

W 1758 roku, za namową amerykańskiego kupca, Thomasa Cumminga , Pitt wysłał ekspedycję, by zająć francuską osadę w Saint-Louis w Senegalu . Brytyjczycy z łatwością zdobyli Senegal w maju 1758 roku i przywieźli do domu duże ilości zdobytych towarów. Ten sukces skłonił Pitta do rozpoczęcia dwóch kolejnych ekspedycji w celu zdobycia wyspy Gorée i francuskiej placówki handlowej w Gambii . Bitwy w Afryce Zachodniej były ostatecznie serią brytyjskich wypraw przeciwko bogatym koloniom francuskim. Brytyjczycy i Francuzi rywalizowali o wpływy w regionie Gambii po przejęciu wyspy Jamesw 1664 przez Anglików od Holendrów. Utrata tych cennych kolonii na rzecz Brytyjczyków dodatkowo osłabiła francuską gospodarkę.

Pomimo bycia jednym z głównych mocarstw europejskich w tym czasie, Imperium Osmańskie było szczególnie neutralne podczas wojny siedmioletniej. Po impasie militarnym z Imperium Rosyjskim i późniejszym zwycięstwie nad Świętym Cesarstwem Rzymskim (i do pewnego stopnia Austrią), podczas wojny austriacko-rosyjsko-tureckiej (1735-1739) i podpisaniu traktatu belgradzkiego , Imperium Osmańskie Cesarstwo cieszyło się pokojem przez całe pokolenie dzięki walce Austrii i Rosji z powstaniem Prus w Europie Wschodniej. Podczas wojny król pruski Fryderyk II, lepiej znany w historii jako Fryderyk Wielki , podjął kroki dyplomatyczne z osmańskim sułtanem Mustafą IIIprzez lata, aż do wybuchu wojny, wciągnąć cesarstwo do wojny po stronie Prus, Wielkiej Brytanii i innych ich sojuszników, ale bezskutecznie. Sułtan został jednak przekonany przez swój dwór, aby nie przyłączał się do wojny, przede wszystkim przez swojego wielkiego wezyra Koca Ragiba Paszę , którego cytowano.

"Nasze państwo z daleka wygląda jak majestatyczny i potężny lew. Jednak bliższe spojrzenie na tego lwa pokazuje, że się postarzał - zęby mu wypadły - jego pazury opadły. Zostawmy więc tego starego lwa na chwilę odpoczynku ".

Dlatego Imperium Osmańskie uniknęło głównych wojen, które miały nastąpić, w tym wojny siedmioletniej. Imperium Osmańskie, a dokładniej jego przywódcy, dostrzegli swoje wewnętrzne problemy. Poprzednie wojny kosztowały imperium bardzo, zarówno pod względem zasobów, jak i finansów, stanęło w obliczu buntów powstań nacjonalistycznych, zwłaszcza Beylików , a Persja została ponownie zjednoczona pod rządami Karima Khana Zanda. To powiedziawszy, Imperium Osmańskie rozpoczęło nieudaną inwazję na Węgry ze 100 000 żołnierzy w 1763 r., Przyczyniając się do zakończenia wojny.

Persja znalazła się pod panowaniem dynastii Zand w okresie wojny siedmioletniej. Podobnie jak Imperium Osmańskie, byli również neutralni w czasie wojny. Mieli pilniejsze sprawy do załatwienia. Karim Khan Zand był zajęty polityką i był w trakcie legitymizacji swoich roszczeń do perskiego tronu poprzez umieszczenie na tronie marionetkowego króla, Ismaila III , wnuka ostatniego króla Safawidów , w 1757 r. ^[132] Jednak do 1760 r. , udało mu się wyeliminować wszystkich innych potencjalnych pretendentów do tronu, a także Ismaila III i ustanowił się głową własnej dynastii, wspomnianej dynastii Zand.

Republika Holenderska odegrała kluczową rolę w wojnach z Francją Ludwika XIV ^[d] pod koniec XVII i na początku XVIII wieku, co okazało się bardzo kosztowne. To zmotywowało Holendrów do próby trzymania się z dala od głównych europejskich konfliktów XVIII wieku, takich jak wojna o sukcesję polską i wojna o sukcesję austriacką . ^[134] Wielki emeryt Laurens van de Spiegel w 1782 roku oskarżył wcześniejsze pokolenia o zbyt duże obciążenie dla swoich potomków poprzez prowadzenie wojen na kredyt.

Właśnie z tego powodu Pieter Steyn , wielki emeryt holenderski w latach 1749-1772, chciał, aby Republika dostosowała swoją politykę zagraniczną do stanu swoich finansów. W szczególności oznaczało to, że Holandia powinna zrobić wszystko, co możliwe, aby Republika nie została wciągnięta w spór francusko-brytyjski, pomimo niechęci do Francji i bycia wieloletnim sojusznikiem Wielkiej Brytanii. Nie było to łatwe, ponieważ Londyn wywierał ogromny nacisk na Stany Generalne, aby natychmiast po rozpoczęciu działań wojennych z Francją udostępnił wojska do obrony Wielkiej Brytanii, a jako córka Jerzego II byłoby to prawie niemożliwe dla księżnej Anny , regentki w Republice HolenderskiejWilhelma V Orańskiego , aby odmówił pomocy, o którą prosił. Jednak bogaci kupcy z Amsterdamu nie chcieli iść na wojnę w interesie Wielkiej Brytanii. Wraz z francuskimi zapewnieniami, że król Ludwik XV nie chce mnożyć wrogów i że to Prusacy złamali pokój, umożliwiło to Steynowi ogłoszenie neutralności Republiki.

Pomimo brytyjskich gróźb, zatrzymania wielu holenderskich statków handlowych przez Brytyjczyków i różnych incydentów, na przykład gdy holenderscy żołnierze stacjonujący w austriackich Niderlandach oddali uroczyste strzały w celu wsparcia Prusaków po bitwie pod Wrocławiem, Republice Holenderskiej udało się zachować neutralność podczas wojny siedmioletniej. Zawdzięczała to pamięci o tym, czym była i czym mogłaby się ponownie stać, czyli potęgą lądową i morską pierwszej rangi. Dla króla pruskiego Republika była ważnym sojusznikiem w celu zabezpieczenia jego rozproszonych posiadłości wzdłuż wschodniej granicy Holandii, a dla Jerzego II holenderskie porty morskie zapewniały najbezpieczniejsze połączenie z Hanowerem. Ze swojej strony Brytyjczycy obawiali się, że ich przewaga na morzu zostanie zagrożona, jeśli Republika będzie współpracować z francuskim planem wspólnej akcji morskiej floty francuskiej, hiszpańskiej, duńskiej i holenderskiej. Ponadto, rząd w Londynie nie stracił jeszcze nadziei na przywrócenie zerwanych stosunków z Holendrami poprzez włączenie ich do bloku militarno-politycznego utworzonego przez Wielką Brytanię, Hanower, Prusy i Republikę Holenderską. KiedyStany Holandii ogłosiły w Stanach Generalnych 12 stycznia 1759 r., Że zdecydowały się wyposażyć 25 okrętów wojennych, w razie potrzeby na własny koszt, a księżniczka Anna również zmarła tego samego wieczoru, rząd brytyjski zdał sobie sprawę, że nie powinien pozwolić, by sprawy wyszły na jaw strony, wyrządzając zbyt duże szkody holenderskiemu handlowi. Pogodził się z faktem, że Rzeczpospolita trwa przy swoim neutralnym stanowisku.

Nieoficjalnie Holenderska Kompania Wschodnioindyjska próbowała podważyć lub nawet uniemożliwić brytyjską dominację w Indiach podczas trzeciej wojny karnatyckiej

Dania-Norwegia była kolejnym neutralnym narodem podczas wojny siedmioletniej, chociaż można argumentować, że był to naród wojujący z powodu bliskich wezwań. Prawie zostali wciągnięci do wojny po stronie Francji w wyniku działań Imperium Rosyjskiego. Car Piotr III pragnął odzyskać tytuł księcia Holstein-Gottorp , którego ziemie były nadzorowane przez obecnego króla Danii i Norwegii, Fryderyka V , i był przygotowany do zaatakowania ich w tym celu. Jednak na szczęście dla Danii i Norwegii cesarz rosyjski został zdetronizowany przez swoją żonę Katarzynę II , zanim wybuchła wojna.

Angielsko-francuskie działania wojenne zostały zakończone w 1763 r. Traktatem Paryskim , który obejmował złożoną serię wymian gruntów, z których najważniejszą była cesja Francji na rzecz Hiszpanii w Luizjanie i Wielkiej Brytanii na rzecz reszty Nowej Francji. Wielka Brytania zwróciła Francji wyspy Saint-Pierre i Miquelon , które zostały scedowane na Wielką Brytanię w 1714 r. na mocy traktatu z Utrechtu , aby wesprzeć francuskie prawa połowowe . W obliczu wyboru odzyskania Nowej Francji lub kolonii na Karaibach, Gwadelupie i Martynice , Francja wybrała to drugie, aby zachować te lukratywne źródła cukru ^[138].spisanie Nowej Francji jako nieproduktywnego, kosztownego terytorium. ^[139] Francja również zwróciła Minorkę Brytyjczykom. Hiszpania straciła kontrolę nad Florydą na rzecz Wielkiej Brytanii, ale otrzymała od Francuzów Île d'Orléans i wszystkie dawne francuskie posiadłości na zachód od rzeki Mississippi . Wymiany odpowiadały również Brytyjczykom, ponieważ ich własne wyspy zachodnioindyjskie już dostarczały wystarczające ilości cukru, a wraz z przejęciem Nowej Francji i Florydy kontrolowali teraz całą Amerykę Północną na wschód od Mississippi.

W Indiach Brytyjczycy zachowali Northern Circars , ale zwrócili wszystkie francuskie porty handlowe. Traktat wymagał jednak, aby fortyfikacje tych osad zostały zniszczone i nigdy nie odbudowane, podczas gdy można było tam utrzymać tylko minimalne garnizony, co czyni je bezwartościowymi jako bazy wojskowe. W połączeniu z utratą sojusznika Francji w Bengalu i ucieczką Hyderabadu na rzecz Brytyjczyków w wyniku wojny, skutecznie położyło to kres francuskiej potędze w Indiach, ustępując miejsca brytyjskiej hegemonii i ostatecznej kontroli nad subkontynentem. ^[140]Francuska marynarka wojenna została sparaliżowana przez wojnę. Dopiero po ambitnym programie odbudowy w połączeniu z Hiszpanią Francja ponownie była w stanie rzucić wyzwanie brytyjskiemu dowództwu na morzu.

Traktat z Hubertusburga między Austrią, Prusami i Saksonią został podpisany 15 lutego 1763 r. W domku myśliwskim między Dreznem a Lipskiem. Negocjacje rozpoczęły się tam 31 grudnia 1762 r. Fryderyk, który rozważał oddanie Prus Wschodnich Rosji, gdyby Piotr III pomógł mu zabezpieczyć Saksonię, ostatecznie nalegał na wykluczenie Rosji (w rzeczywistości nie będącej już stroną wojującą) z negocjacji. Jednocześnie odmówił ewakuacji Saksonii, dopóki jej elektor nie zrzeknie się roszczeń odszkodowawczych. Austriacy chcieli przynajmniej zachować Glatz, które faktycznie odzyskali, ale Frederick na to nie pozwolił. Traktat po prostu przywrócił status quo z 1748 r., przy czym Śląsk i Glatz powróciły do ??Fryderyka, a Saksonia do własnego elektora. Jedynym ustępstwem, jakie Prusy uczyniły wobec Austrii, była zgoda na wybór arcyksięcia Józefa na Świętego Cesarza Rzymskiego. Saksonia wyszła z wojny osłabiona i zbankrutowana; pomimo utraty terytorium,

Austria nie była w stanie odzyskać Śląska ani dokonać żadnych znaczących zdobyczy terytorialnych. Uniemożliwiło to jednak Prusom najazd na część Saksonii. Co ważniejsze, jego wyniki wojskowe okazały się znacznie lepsze niż podczas wojny o sukcesję austriacką i zdawały się potwierdzać reformy administracyjne i wojskowe Marii Teresy. W ten sposób prestiż Austrii został w dużej mierze przywrócony, a imperium zapewniło sobie pozycję głównego gracza w systemie europejskim. ^{[144] [ potrzebna strona ]}Ponadto, obiecując głosować na Józefa II w wyborach cesarskich, Fryderyk II zaakceptował prymat Habsburgów w Świętym Cesarstwie Rzymskim. Przetrwanie Prus jako mocarstwa pierwszorzędnego oraz zwiększony prestiż ich króla i armii było jednak potencjalnie szkodliwe na dłuższą metę dla wpływów Austrii w Niemczech.

Mało tego, Austria znalazła się teraz w separacji z nowymi wydarzeniami w samym imperium. Oprócz powstania Prus August III , choć nieskuteczny, mógł zebrać armię nie tylko z Saksonii, ale także z Polski, ponieważ był jednocześnie królem Polski i elektorem saskim. Rosnąca potęga i niezależność Bawarii była również widoczna, ponieważ zapewniła sobie większą kontrolę nad rozmieszczeniem swojej armii i zdołała wycofać się z wojny z własnej woli. Co najważniejsze, z wojowniczym teraz Hanowerem, zjednoczonym osobiście pod rządami Jerzego III z Wielkiej Brytanii , zgromadził znaczną potęgę, a nawet wciągnął Wielką Brytanię w przyszłe konflikty. Ta dynamika władzy była ważna dla przyszłych i późniejszych konfliktów Rzeszy. Wojna udowodniła również, że reformy Marii Teresy były wciąż niewystarczające, aby konkurować z Prusami: w przeciwieństwie do wroga Austriacy byli prawie bankrutami pod koniec wojny. Dlatego poświęciła następne dwie dekady na konsolidację swojej administracji.

Prusy wyłoniły się z wojny jako wielkie mocarstwo, którego znaczenia nie można już kwestionować. Osobista reputacja Fryderyka Wielkiego została ogromnie wzmocniona, ponieważ jego dług wobec fortuny (wolta Rosji po śmierci Elżbiety) i brytyjskiego wsparcia finansowego został wkrótce zapomniany, podczas gdy pamięć o jego energii i geniuszu militarnym była usilnie podtrzymywana przy życiu. ^[143] Choć przedstawiana jako kluczowy moment w dojściu Prus do wielkości, wojna osłabiła Prusy. ^[143]Ziemie i ludność Prus zostały zdewastowane, chociaż szeroko zakrojone reformy rolne Fryderyka i zachęcanie do imigracji wkrótce rozwiązały oba te problemy. Na nieszczęście dla Prus, ich armia poniosła ciężkie straty (zwłaszcza korpus oficerski), a po wojnie Fryderyka nie było stać na odbudowę armii pruskiej do stanu sprzed wojny. ^[143] W wojnie o sukcesję bawarską Prusacy walczyli słabo, mimo że osobiście dowodził nimi Fryderyk. ^[143] Podczas wojny z Francją w latach 1792-95 armia pruska nie radziła sobie dobrze z rewolucyjną Francją, aw 1806 r. Prusacy zostali unicestwieni przez Francuzów w bitwie pod Jeną. ^[143]Dopiero po 1806 r., kiedy rząd pruski przeprowadził reformy mające na celu odbudowę po klęsce Jeny, doszło do dojścia Prus do wielkości w XIX wieku. ^[143] Jednak nic z tego jeszcze się nie wydarzyło i po 1763 r. różne narody wysłały do ??Prus oficerów, aby poznali tajemnice potęgi militarnej Prus. ^[143] Po wojnie siedmioletniej Prusy stały się jedną z najbardziej naśladowanych potęg w Europie.

Z drugiej strony Rosja odniosła z wojny jedną wielką, niewidoczną korzyść: eliminację wpływów francuskich w Polsce. Pierwszy rozbiór Polski (1772) miał być transakcją rosyjsko-pruską, w którą Austria zaangażowana była niechętnie, a Francja po prostu została zignorowana. ^[142] Chociaż wojna zakończyła się remisem, występy Cesarskiej Armii Rosyjskiej przeciwko Prusom poprawiły reputację Rosji jako czynnika w polityce europejskiej, ponieważ wielu nie spodziewało się, że Rosjanie wytrzymają z Prusakami w kampaniach toczonych na ziemia pruska. ^[143]Amerykański historyk David Stone zauważył, że rosyjscy żołnierze okazali się zdolni do bezpośredniego starcia z Prusakami, zadając i biorąc jedną krwawą salwę po drugiej "bez wzdrygnięcia się" i chociaż jakość rosyjskiego generała była dość zmienna, Rosjanie nigdy nie byli zdecydowanie pokonani raz na wojnie. ^[61] Rosjanie kilkakrotnie pokonali Prusaków w czasie wojny, ale Rosjanom brakowało niezbędnych zdolności logistycznych, aby po swoich zwycięstwach odnieść trwałe korzyści, iw tym sensie ocalenie Domu Hohenzollernów było bardziej spowodowane słabością Rosji z względem logistyki niż siły Prus na polu bitwy. ^[145]Jednak fakt, że Rosjanie okazali się zdolni do pokonania w bitwie armii "pierwszorzędnego" mocarstwa europejskiego na własnym terenie, pomimo często obojętnej jakości ich generałów, poprawił pozycję Rosji w Europie. ^[61] Trwałą spuścizną po wojnie było uświadomienie Rosjanom ich słabości logistycznych i doprowadzenie do gruntownej reformy kwatermistrzostwa Cesarskiej Armii Rosyjskiej. ^[146]System zaopatrzenia, który pozwolił Rosjanom wkroczyć na Bałkany podczas wojny z Turkami w latach 1787-1792, marszałek Aleksander Suworow skutecznie prowadzić kampanię we Włoszech i Szwajcarii w latach 1798-1799, a Rosjanom walczyć przez Niemcy i Francję w 1813 r. -1814 do zdobycia Paryża powstał bezpośrednio w odpowiedzi na problemy logistyczne Rosjan podczas wojny siedmioletniej.

Rząd brytyjski był bliski bankructwa, a Wielka Brytania stanęła teraz przed delikatnym zadaniem spacyfikowania swoich nowych francusko-kanadyjskich poddanych, a także wielu plemion Indian amerykańskich, które wspierały Francję. W 1763 r. Wojna Pontiacawybuchła jako grupa plemion indiańskich w regionie Wielkich Jezior i na północnym zachodzie (współczesny amerykański Środkowy Zachód), o której mówi się, że była prowadzona przez wodza Ottawy Pontiaca (którego rola przywódcy konfederacji wydaje się być przesadzona przez Brytyjczyków) , niezadowolony z upadku potęgi francuskiej, zbuntował się przeciwko rządom brytyjskim. Indianie od dawna nawiązali sympatyczne i przyjazne stosunki z francuskimi handlarzami futrami, a anglo-amerykańscy handlarze futrami, którzy zastąpili Francuzów, angażowali się w praktyki biznesowe, które rozwścieczyły Indian, którzy skarżyli się, że zostali oszukani, gdy sprzedawali swoje futra. ^[147] Co więcej, Indianie obawiali się, że wraz z nadejściem panowania brytyjskiego może dojść do wyparcia ich przez białych osadników z ich ziemi, podczas gdy wiadomo było, że Francuzi przybyli tylko jako handlarze futrami.^[147] Wojna Pontiaca była głównym konfliktem, w którym Brytyjczycy chwilowo stracili kontrolę nad północno-zachodnimi regionami Wielkich Jezior na rzecz Indian. ^[148] W połowie 1763 roku jedynymi fortami, które Brytyjczycy posiadali w regionie, były Fort Detroit (obecnie Detroit, Michigan), Fort Niagara (obecnie Youngstown, Nowy Jork) i Fort Pitt (obecnie Pittsburgh, Pensylwania), a pozostałe zagubiony na rzecz Indian. ^[149] Dopiero zwycięstwo Wielkiej Brytanii w bitwie pod Bushy Run zapobiegło całkowitemu załamaniu się brytyjskiej potęgi w regionie Wielkich Jezior. ^[150] Proklamacja króla Jerzego III z 1763 r, który zakazał osadnictwa białych poza grzbietem Appalachów, miał na celu uspokojenie Indian, ale doprowadził do znacznego oburzenia w Trzynastu Koloniach , których mieszkańcy byli chętni do zdobycia rodzimych ziem. Ustawa z Quebecu z 1774 r., podobnie mająca na celu pozyskanie lojalności francuskich Kanadyjczyków, również wywołała niechęć wśród amerykańskich kolonistów. ^[151] Ustawa chroniła religię katolicką i język francuski, co rozwścieczyło Amerykanów, ale Québécois pozostali lojalni wobec Korony Brytyjskiej podczas rewolucji amerykańskiej i nie zbuntowali się.