W XVI wieku rozpoczęła się francuska kolonizacja obu Ameryk . Wycieczki Giovanniego da Verrazzano i Jacquesa Cartiera na początku XVI wieku, a także częste rejsy francuskich łodzi i rybaków do Grand Banks u wybrzeży Nowej Funlandii w ciągu tego stulecia były prekursorami historii ekspansji kolonialnej Francji. ^[17] Jednak obrona Hiszpanii jej amerykańskiego monopolu i dalsze zamieszanie wywołane w samej Francji pod koniec XVI wieku przez francuskie wojny religijne uniemożliwiły Francję ciągłe starania o zasiedlenie kolonii. Wczesne francuskie próby założenia kolonii w Brazylii w 1555 r. W Rio de Janeiro(" France Antarctique ") i na Florydzie (w tym Fort Caroline w 1562 r.) Oraz w 1612 r. W Sao Luís (" France Équinoxiale ") nie odniosły sukcesu z powodu braku oficjalnego zainteresowania oraz czujności Portugalii i Hiszpanii.

Historia francuskiego imperium kolonialnego rozpoczęła się 27 lipca 1605 r. wraz z założeniem Port Royal w kolonii Acadia w Ameryce Północnej, na terenach dzisiejszej Nowej Szkocji w Kanadzie. Kilka lat później, w 1608 roku, Samuel de Champlain założył Quebec , który miał stać się stolicą ogromnej, ale słabo zaludnionej kolonii handlującej futrami Nowej Francji (zwanej też Kanadą).

Dzięki sojuszom z różnymi plemionami rdzennych Amerykanów Francuzi byli w stanie sprawować luźną kontrolę nad znaczną częścią kontynentu północnoamerykańskiego. Obszary osadnictwa francuskiego ograniczały się generalnie do doliny rzeki św. Wawrzyńca . Przed ustanowieniem Rady Suwerennej w 1663 r . terytoria Nowej Francji rozwijały się jako kolonie kupieckie . Dopiero po przybyciu intendenta Jeana Talona w 1665 r. Francja dała swoim amerykańskim koloniom odpowiednie środki do rozwoju kolonii populacji porównywalnych z koloniami brytyjskimi. Sama Acadia została utracona na rzecz Brytyjczyków na mocy traktatu z Utrechtuw 1713 r. Po powrocie do Francji zainteresowanie kolonializmem, które koncentrowało się raczej na dominacji w Europie, było stosunkowo niewielkie, a przez większość swojej historii Nowa Francja była daleko w tyle za koloniami brytyjskimi w Ameryce Północnej, zarówno pod względem liczby ludności, jak i rozwoju gospodarczego

W 1699 roku francuskie roszczenia terytorialne w Ameryce Północnej rozszerzyły się jeszcze bardziej, wraz z założeniem Luizjany w dorzeczu rzeki Mississippi . Rozległa sieć handlowa w całym regionie, połączona z Kanadą przez Wielkie Jeziora , była utrzymywana przez rozległy system fortyfikacji, z których wiele znajdowało się w Illinois i obecnym Arkansas.

Wraz z rozwojem imperium francuskiego w Ameryce Północnej Francuzi zaczęli również budować mniejsze, ale bardziej dochodowe imperium w Indiach Zachodnich . Osadnictwo wzdłuż wybrzeża Ameryki Południowej w dzisiejszej Gujanie Francuskiej rozpoczęło się w 1624 r., A kolonia została założona na Saint Kitts w 1625 r. (Wyspa musiała być dzielona z Anglikami aż do traktatu z Utrechtu w 1713 r., Kiedy to została całkowicie scedowana) . Obecna wyspa Wspólnoty Dominiki we wschodnich Karaibach również znalazła się pod rosnącym osadnictwem francuskim od wczesnych lat trzydziestych XVII wieku. Compagnie des Îles de l'Amérique założyła kolonie na Gwadelupie i Martynicew 1635 r., a kolonia została później założona na Saint Lucia przez (1650). Plantacje produkujące żywność w tych koloniach były budowane i utrzymywane dzięki niewolnictwu, a podaż niewolników zależała od afrykańskiego handlu niewolnikami . Lokalny opór rdzennej ludności doprowadził do wypędzenia Karibów w 1660 r. ^[24] Najważniejsza kolonialna posiadłość Francji na Karaibach powstała w 1664 r., kiedy kolonia Saint-Domingue (dzisiejsze Haiti ) została założona w zachodniej części hiszpańskiej wyspy Hispaniola . W XVIII wieku Saint-Domingue stało się najbogatszą kolonią cukrową na Karaibach. Wschodnia połowa Hispanioli (dzisiejszaDominikana) również znalazła się pod panowaniem francuskim na krótki okres, po przekazaniu Francji przez Hiszpanię w 1795 r.

Francuska ekspansja kolonialna nie ograniczała się do Nowego Świata .

Wraz z końcem francuskich wojen religijnych król Henryk IV zachęcał do różnych przedsięwzięć, zakładanych w celu rozwoju handlu z odległymi krainami. W grudniu 1600 roku poprzez stowarzyszenie Saint-Malo , Laval i Vitré utworzono spółkę , która zajmowała się handlem z Molukami i Japonią. ^[26] Dwa statki, Croissant i Corbin , zostały wysłane wokół Przylądka Dobrej Nadziei w maju 1601 roku. Jeden z nich rozbił się na Malediwach , co doprowadziło do przygody François Pyrarda de Lavala , któremu udało się wrócić do Francji w 1611 roku. ^[26] [27]Drugi statek, wiozący François Martin de Vitré , dotarł do Cejlonu i handlował z Aceh na Sumatrze , ale został schwytany przez Holendrów w drodze powrotnej na przylądku Finisterre . ^[26] [27] François Martin de Vitré był pierwszym Francuzem, który napisał relację z podróży na Daleki Wschód w 1604 roku na prośbę Henryka IV i od tego czasu publikowane były liczne relacje z Azji.

Od 1604 do 1609 roku, po powrocie François Martina de Vitré, Henry rozwinął silny entuzjazm do podróży do Azji i próbował założyć Francuską Kompanię Wschodnioindyjską na wzór Anglii i Holandii. ^{[27] [28] [29]} 1 czerwca 1604 r. wydał listy patentowe kupcom z Dieppe w celu utworzenia Kompanii Dieppe , dając im wyłączne prawa do handlu azjatyckiego na 15 lat. Jednak żadne statki nie zostały wysłane aż do 1616 r. ^[26] W 1609 r. inny poszukiwacz przygód, Pierre-Olivier Malherbe , wrócił z opłynięcia globu i poinformował Henryka o swoich przygodach. ^[28] Odwiedził Chiny i Indie i spotkał się zAkbar

W Senegalu w Afryce Zachodniej Francuzi zaczęli zakładać punkty handlowe wzdłuż wybrzeża w 1624 roku.

W 1664 roku powołano Francuską Kompanię Wschodnioindyjską, która miała konkurować o handel na wschodzie.

Kolonie powstały w indyjskich Chandernagore (1673) i Pondichéry na południowym wschodzie (1674), a później w Yanam (1723), Mahe (1725) i Karikal (1739) (patrz Indie Francuskie ). Kolonie powstały również na Oceanie Indyjskim, na Île de Bourbon ( Reunion , 1664), Isle de France ( Mauritius , 1718) i na Seszelach (1756).