Wojna angielsko-hiszpańska (1654-1660)
(Część Wojny francusko-hiszpańskiej (1635-1659))

(Zobacz też: Traktat madrycki (1670)

(Zobacz również wydarzeniaw tej wojnie na Karaibach: Oblężenie Santo Domingo 1655, Inwazja na Jamajkę, Bitwa Ocho Rios (1657), Bitwa Rio Nuevo (1658), Wyprawa Morgana na Panamę)

(Zobacz także tematy Jamajki: Hiszpańska Jamajka, Osady hiszpańskie na Jamajce, Angielska Kolonia na Jamajce, Inwazja na Jamajkę, Port Royal (na Jamajce),

Wojna angielsko-hiszpańska była konfliktem między protektoratem angielskim pod rządami Olivera Cromwella, a Hiszpanią w latach 1654-1660. Była spowodowana rywalizacją handlową.

Każda ze stron atakowała interesy handlowe i kolonialne drugiej strony na różne sposoby, takie jak Korsarstwo i wyprawy morskie (tzw. Napad na Handel).

W 1655 roku angielska ekspedycja desantowa najechała terytorium Hiszpanii na Karaibach.
W 1657 roku Anglia zawarła sojusz z Francją, łącząc wojnę angielsko-hiszpańską z większą Wojną francusko-hiszpańską, która doprowadziła do poważnych działań lądowych, które miały miejsce w Hiszpańskich Niderlandach

Chociaż wojna została zakończona po restauracji Króla Anglii Karola II w 1660 r., napięcia na Karaibach utrzymywały konflikt z przerwami przez ponad dziesięć lat.
Wojna oficjalnie zakończyła się dwoma traktatami pokojowymi, które zostały podpisane w Madrycie w 1667 i 1670 roku

Bitwa pod Santa Cruz de Tenerife (1657)

Tło 

Kiedy Pierwsza wojna angielsko-holenderska dobiegła końca, Cromwell zwrócił uwagę na Konflikt między Francją a Hiszpanią, tradycyjnymi rywalami Anglii.
Francja i Hiszpania były wyznaniami rzymskokatolickimi, co było przekleństwem dla Cromwella, który wierzył, że wolą Bożą jest, aby protestantyzm zwyciężył w Europie.Uważał jednak Hiszpanię za większe zagrożenie dla sprawy protestanckiej iw ten sposób pragmatycznie sprzymierzył swój naród z Francją. Idąc na wojnę z Hiszpanią, dążył także do powrotu do polityki komercyjnego oportunizmu prowadzonej za czasów Króloewj Anglii Elżbiety I, a następnie porzuconej przez jej następcówz Domu Stuartów Atak Cromwella na hiszpańskie szlaki handlowe i skarbowe natychmiast przypomniał wyczyny Francisa Drake'a i Waltera Raleigha, i to nie przypadek, że w tym czasie w Anglii zaczęły krążyć drukowane sprawozdania z ich działalności. Była jednak jedna istotna różnica: obok srebra i złota coraz ważniejszy stawał się nowy skarb - cukier.
Oznaczało to okupację terytorium, krok dalej niż Piractwo ścigane w czasach elżbietańskich.

W pierwszym roku istnienia Protektoratu Cromwell prowadził negocjacje z francuskim mężem stanu, Kardynałem Mazarinem, w wyniku których w październiku 1655 r. zawarto sojusz anglo-francuski przeciwko Hiszpanii.
Sojusz miał dodatkową korzyść: Francja, która obecnie udzielała schronienia Stuartów, nie byłby teraz skłonny do pomocy im w odzyskaniu angielskiego tronu.

Wydarzenia wojny

Zachodni projekt

Główny artykuł: zachodni projekt

W międzyczasie Cromwell uruchomił już projekt zachodni przeciwko hiszpańskim koloniom w hiszpańskich Indiach Zachodnich . Flota opuściła Portsmouth pod koniec grudnia 1654 roku i dotarła do Indii Zachodnich w styczniu. W maju 1655 roku angielska ekspedycja desantowa pod dowództwem generała na morzu Williama Penna , ojca założyciela Pensylwanii , i generała Roberta Venablesa najechała terytorium Hiszpanii w Indiach Zachodnich w celu zdobycia Hispanioli . Był jednym z najsilniejszych, jakie kiedykolwiek wypłynęły z Anglii, z około 3000 marines pod dowództwem generała Roberta Venablesa , dodatkowo wzmocnionymi wBarbados , Montserrat , Saint Kitts i Nevis

Oliver Cromwell

Chociaż Cromwell był wcześniej zainteresowany możliwym przejęciem wyspy Hispaniola , dowódcom wyprawy dano swobodę określania własnych priorytetów w okolicznościach, z jakimi musieli się zmierzyć po przybyciu. Rozważano kilka opcji, w tym lądowanie na wybrzeżu Gwatemali lub na Kubie . Oba zostały zdyskontowane, ponieważ Penn i Venables postanowili powtórzyć atak Drake'a na Santo Domingo na Hispanioli
Jednak Oblężenie Santo Domingo w 1655 r. Nie powiodło się, ponieważ Hiszpanie poprawili swoją obronę w obliczu holenderskich ataków na początku wieku. Z drugiej strony Cromwell postrzegał porażkę Hispanioli jako wyrok Boży. Pomimo różnych późniejszych sukcesów, klęska sprawiła, że cała operacja przeciwko Hiszpańskim Indiom Zachodnim zakończyła się generalną porażką.
Dlatego Venables i Penn zostali uwięzieni w Tower of London po przybyciu do Anglii.

Jamajka była casus belli, która doprowadziła do rzeczywistej wojny angielsko-hiszpańskiej w 1655 roku. Osłabione gorączką siły angielskie popłynęły następnie na zachód do Hiszpańskiej Kolonii Santiago (dzisiejsza Jamajka), jedynej hiszpańskiej wyspy Indii Zachodnich, która to zrobiła. nie mają nowych dzieł obronnych.
Wylądowali w maju 1655 roku w miejscu zwanym Santiago de la Vega, obecnie Spanish Town (St. Jago de la Vega, Jamajka). Przybyli i zostali w obliczu przedłużającego się lokalnego oporu, który został wzmocniony przez wojska wysłane z Hiszpanii i Nowej Hiszpanii (Meksyk).

Filip IV

W 1657 roku angielski gubernator zaprosił Bukanierów do oparcia się w Port Royal na Santiago [Kubie], aby powstrzymać Hiszpanów przed odbiciem wyspy.
Dla Anglii Jamajka miała być "sztyletem wycelowanym w serce imperium hiszpańskiego", choć w rzeczywistości była to wówczas posiadłość o niewielkiej wartości.

Cromwell, pomimo wszelkich trudności, był zdeterminowany, aby obecność pozostała, wysyłając posiłki i zaopatrzenie. Nowe wojska hiszpańskie, wypływające z Kuby, przegrały Bitwę pod Ocho Rios w 1657 r. i Bitwę pod Rio Nuevo w 1658 r., Próby odbicia Jamajki zakończyły się niepowodzeniem.

Niemniej jednak strach przed kolejną inwazją sprawił, że angielski gubernator Jamajki Edward D'Oyley poczuł, że jego nowym obowiązkiem jest zorganizowanie obrony wyspy przed Hiszpanami. Używając taktyki ataku zamiast obrony, wysłał Christophera Myngsa do napadu na hiszpańskie miasta i bazy kolonialne.

 Tolú i Santa Marta w Nowym Królestwie Grenady (Dzisiejsza Kolumbia) były wśród nich w 1658 roku, a w następnym roku Cumaná, Puerto Cabello i Coro (w dzisiejszej Wenezueli) zostały splądrowane i zdewastowane, a Myngs wrócił na Jamajkę z ogromną ilością łupów i skarbów.

Wojna morska

(Zobacz: Wojna Morska)

W kwietniu 1656 roku angielski admirał Robert Blake z flotą około czterdziestu okrętów wojennych, okrętów strażackich i statków zaopatrzeniowych popłynął w celu blokady hiszpańskiego portu w Kadyksie, która trwała przez całe lato.
Hiszpanie pozostawali w defensywie i nie podjęli żadnych agresywnych działań przeciwko flocie angielskiej.

W połowie czerwca kapitan Edward Blagg popłynął z ośmioma statkami do napadu na porty w północnej Hiszpanii. 24 czerwca Blagg dokonał nalotu na Vigo, gdzie zniszczono wiele statków w porcie.
Podczas gdy Blake uzupełniał zapasy wody na afrykańskim wybrzeżu, 19 lipca oddział pięciu fregat pod dowództwem kapitana Smitha Dokonał nalotu na Malagę w południowej Hiszpanii. Smith zatopił dziewięć hiszpańskich statków, ostrzeliwał działa portowe i zbombardował miasto.

Podobny nalot na Alicante nie powiodło się, ale groźba ataku zakłóciła handel wzdłuż wybrzeży Hiszpanii.
Wieczorem 8 września jeden z kapitanów Blake'a, Richard Stayner, przechwycił hiszpańską flotę skarbów i zdobył lub zatopił wszystkie jej statki z wyjątkiem dwóch. Utrata ładunków ze statków zdobytych lub zatopionych przez Anglików była poważnym ciosem dla gospodarki Hiszpanii z szacowanymi stratami na 2 000 000 funtów . Po raz pierwszy w historii marynarki wojennej Blake trzymał flotę na morzu przez całą zimę, aby utrzymać blokadę przeciwko Hiszpanii.

Admirał Robert Blake

W lutym 1657 Blake otrzymał informację, że flota płytowa z Nowej Hiszpanii jest w drodze przez Atlantyk.
Pozostawiając dwa statki do obserwowania Kadyksu, Blake popłynął stamtąd, by zaatakować flotę płytową, która zacumowała w Santa Cruz na Teneryfie na Wyspach Kanaryjskich , czekając na eskortę do Hiszpanii. W kwietniu w bitwie pod Santa Cruz de Tenerife , Blake całkowicie zniszczył hiszpański konwój handlowy - Flotę Zachodnioindyjską - jednak flota wyładowała złoto przed bitwą.
Blake nie był w stanie jej przejąć, ale była też niedostępna dla rządu w Madrycie.

Krótkoterminowym skutkiem blokady Hiszpanii przez Blake i jego zwycięstwa w Santa Cruz było zakłócenie hiszpańskiej gospodarki, która zależała od srebra i złota z obu Ameryk, a tym samym osłabiła zdolność Hiszpanii do prowadzenia wojny.
Anglicy stracili od 1500 do 2000 statków handlowych na rzecz Hiszpańskich Korsarsarzy i zamiast wykorzystać przechwycone statki angielskie do zastąpienia zniszczonych konwojów, rząd hiszpański przekazał opiekę nad hiszpańskim handlem w ręce neutralnych holenderskich kupców.

Flandria

Sojusz anglo-francuski przeciwko Hiszpanii został zawarty wraz z podpisaniem Traktatu paryskiego (1657) w marcu 1657 r. Na podstawie warunków traktatu Anglicy mieli dołączyć do Francji w jej ciągłej wojnie z Hiszpanią we Flandrii . Francja wystawi armię liczącą 20 000 ludzi, Anglia wyśle ??zarówno 6000 żołnierzy, jak i flotę angielską do kampanii przeciwko flamandzkim przybrzeżnym fortecom Gravelines , Dunkierce i Mardyck. Uzgodniono, że Gravelines zostanie scedowane na Francję, a Dunkierka i Mardyck na Anglię.
W szczególności Dunkierka była na uwadze Wspólnoty Narodów, głównie z powodu Korsarsarzy, którzy wyrządzali szkody flocie handlowej (Zobacz: Korsarze z Dunkierki).

Dla Cromwella i Wspólnoty Narodów kwestia posiadania Dunkierki przeszła w ten sposób od regionalnej możliwości dyplomatycznej do pilnej konieczności politycznej

Mapa przedstawiająca oblężenie Dunkierki i bitwę na wydmach w 1658 r. Obecna jest również blokująca flota brytyjska

Połączoną armią angielsko-francuską do inwazji na Flandrię dowodził wielki francuski marszałek Turenne . Armią hiszpańską Flandrii dowodził Don Juan-José , nieślubny syn hiszpańskiego króla Filipa . Hiszpańska armia licząca 15 000 żołnierzy została wzmocniona przez 3000 angielskich rojalistów - utworzonych jako jądro potencjalnej armii do inwazji na Anglię przez Karola II , z bratem Karola , Jakubem, księciem Yorku , wśród jej dowódców. ^[14]

Flota Angielskiej Wspólnoty Narodów (Commonwealth) zablokowała flamandzkie porty, ale ku irytacji Cromwella kampania wojskowa rozpoczęła się pod koniec roku i była przedmiotem wielu opóźnień. Marszałek Turenne spędził lato 1657 roku na kampanii przeciwko Hiszpanom w Luksemburgu i nie wykonał żadnego ruchu, by zaatakować Flandrię aż do września. Mardyck został schwytany 22 września i obsadzony garnizonem przez wojska Wspólnoty Narodów.

Dunkierka była oblegana w maju 1658 r. Hiszpańska pomoc humanitarna próbowała znieść oblężenie, ale została pokonana 4 czerwca w Bitwie na wydmach (1658)
Kontyngent Wspólnoty Narodów w armii Turenne walczył z wyróżnieniem i zaimponował swoim francuskim sojusznikom udanym atakiem na silnie bronione piaszczyste wzgórze o wysokości 150 stóp podczas bitwy. Kiedy 14 czerwca Dunkierka poddała się Turenne, kardynał Mazarin dotrzymał warunków traktatu z Cromwellem i mimo protestów Ludwika XIV przekazał port Rzeczypospolitej. Rzeczpospolita przestrzegała również swoich zobowiązań w zakresie poszanowania praw katolickiej ludności Mardyck i Dunkierki.
Kontyngent żołnierzy Wspólnoty Narodów pozostał w armii Turenne i odegrał kluczową rolę w zdobyciu Gravelines i innych flamandzkich miast przez Francuzów.

W 1662 roku Karol zawarł dynastyczne małżeństwo z Katarzyną Braganza ; Tanger i Bombaj zostały scedowane na Koronę Brytyjską i uzgodniono sojusz wojskowy, aby pomóc Portugalii, która walczyła o odzyskanie niepodległości od 1640 r. Wojska brytyjskie pod dowództwem Fredericka Schomberga zostały powołane do pomocy w walce z Hiszpanami. W ciągu roku armia hiszpańska próbowała najechać Portugalię, ale w decydującej bitwie pod Ameixial Portugalczycy i Brytyjczycy zadali druzgocącą klęskę.

W 1664 r. Anglia za pośrednictwem Sir Richarda Fanshawe starała się zawrzeć pokój między koronami portugalskimi i hiszpańskimi, a następnie między Anglią a Hiszpanią, ale bezskutecznie. W bitwie pod Montes Claros rok później kolejna hiszpańska inwazja została zdecydowanie pokonana do tego stopnia, że ??zakończyła główne operacje bojowe podczas wojny, która ostatecznie zapewniła Portugalii niepodległość od Hiszpanii.

Korsarze z Karaibów

Korsarsarz Henry Morgan niszczy hiszpańską flotę na jeziorze Maracaibo w 1669 roku

Karaibski komponent wojny trwał znacznie dłużej.
Wraz z aneksją Jamajki, cel Zachodniego Projektu (chociaż jego główny cel, jakim było zajęcie wyspy Hispaniola, nie powiódł się⁾ przetrwał sam Protektorat, który później został wskrzeszony w nalotach zarządzonych na rozkaz Jamajskiego gubernatora, Thomasa Modyforda

Pretekstem Modyforda do wydania Licencji (tzw. Listów Kaperskich) Bukanierom było jego podejrzenie, że Jamajka nigdy nie będzie bezpieczna, dopóki rząd hiszpański nie uzna posiadania Jamajki i Kajmanów przez Anglię i nie wymieni ich w traktacie.

Wynikające z tego naloty Korsarzy na Spanish Main w ciągu następnych dziesięciu lat były druzgocące. Christopher Myngs najechał Santiago de Cuba w 1662 roku i Campeche w następnym roku. Henry Morgan później przejął władzę - jego najbardziej znaczące ataki miały miejsce na Portobello w 1668 roku i klęskę hiszpańskiej eskadry nad Jeziorem Maracaibo w następnym roku.
Tymczasem Hiszpanie niewiele mogli zrobić, aby się obronić

W odpowiedzi Mariana, królowa regentka Hiszpanii , wydała listy firmowe za ataki Korsarzy na angielską żeglugę na Karaibach.

Jednym z tych Korsarzy był słynny Portugalski Pirat Manuel Ribeiro Pardal.
Karol II rozkazał to samo - więc Modyford ponownie zlecił Morganowi najazd na hiszpańską główną część, aby raz na zawsze zachować Jamajkę.

W grudniu 1670 Morgan zajął wyspy Old Providence i Santa Catalina, zmuszając garnizony do poddania się. Stamtąd jego flota popłynęła do Chagres i tam również zajęła fort - Morgan miał nadzieję przekroczyć Przesmyk Panamski , ale w tym czasie nie był świadomy wydarzeń w Europie.

Traktaty madryckie

Hiszpania w tym czasie była osłabiona politycznie, gospodarczo i militarnie przez dziesięciolecia wojen i walk wewnętrznych. ^[28] Karol II dostrzegł idealną okazję do podpisania w Madrycie dwóch ewentualnych traktatów pokojowych , z których oba były korzystne dla Anglii. ^[35] Po pierwsze traktat z 1667 roku został przyjęty z wielką satysfakcją przez angielskich mężów stanu i kupców w zakresie handlu. Po zabezpieczeniu odbudowy Portugalii Brygada Brytyjska została następnie rozwiązana, ale posiadłości Anglii na Karaibach pozostały niespokojne. Niemniej jednak był to duży krok w kierunku pokoju między dwoma królestwami. ^[36]

Trzy lata później, w następnym Traktacie madryckim (1670), Hiszpania ostatecznie scedowała Jamajkę i Kajmany na rzecz Wielkiej Brytanii, co było dużym ustępstwem i upokorzeniem dla Hiszpanii.

Angielskie statki mogły również bez przeszkód wędrować po Morzu Karaibskim i po raz pierwszy nie były postrzegane w Indiach Zachodnich jako intruzi lub Piraci.

Kontrowersyjnie wiadomość nie dotarła na czas, aby zapobiec splądrowaniu i spaleniu Panamy przez Henry'ego Morgana w 1671 roku. Pomimo hiszpańskich protestów i aresztowania, Morgan pozostał bezkarny, twierdząc, że nie wiedział o traktacie

Anglia i Hiszpania byłyby sojusznikami podczas następnego wielkiego europejskiego konfliktu, wojny Wielkiego Sojuszu, i pozostawały w pokoju do 1702 roku, kiedy to wybuchła hiszpańska wojna o sukcesję