| Piractwo-wstęp | Rodzaje Piratów, w tym: Sławni Piraci i Korsarze | Okresy piractwa | Obszary Piractwa | Bazy piratów | Skarby i pieniądze piratów  | Piraci w popkulturze | Pirackie różności | Piracki portal | Statki piratów i korsarzy | Tło piractwa - Imperia  | Walki i bitwy piratów | Łowcy piratów i prawa antypirackie |

IMPERIA  KOLONIALNE
Zobacz Imperia (pochyło, najważniejsze): | Brytyjskie w tym: posiadłości angielskie | Duńskie | Holenderskie | Francuskie | Włoskie | Japońskie | Omańskie | Kurońskie (lenno Rzeczypospolitej) | Portugalskie | Hiszpańskie | Szwedzkie | Rosyjskie |  |

Imperium Hiszpańskie
Zobacz : Portal Imperium Hiszpańskiego (na Wikipedii)
Zobacz także : Najważniejsze wydarzenia i Hiszpańskie Podboje  | Podziały administracyjne, w tym: Wicekrólestwa, Kapitanaty Generalne, Gubernatorstwa, Audiencje  | Gospodarka, w tym: Pieniądze Ameryki Hiszpańskiej  | Wojsko i Konkwistadorzy | Społeczeństwo i Instytucje Imperium, (w tym Ameryka Hiszpańska) |

Hiszpańskie Podboje (najważniejsze wydarzenia)
Zobacz też: Hiszpańskie kampanie kolonialne

Zobacz również pozostałe Hiszpańskie podboje:  | Wyspy Kanaryjskie | Ameryki | Azteków | Majów, w tym: Chiapas, Jukatan, Gwatemala, Petén | Salwador | Honduras | Nikaragua | Narody Chibchan | Kolumbia | Chile | Inków | Filipiny |

Hiszpański podbój Nikaragui

Hiszpański podbój Nikaragui był kampanią podjętą przez hiszpańskich konkwistadorów przeciwko tubylcom z terytorium, które zostało włączone do współczesnej środkowoamerykańskiej republiki Nikaragui podczas kolonizacji obu Ameryk . Przed kontaktem z Europą na początku XVI wieku Nikaragua była zamieszkana przez wielu rdzennych mieszkańców. Na zachodzie były to grupy mezoamerykańskie , takie jak Chorotega , Nicarao i Subtiaba . Inne grupy obejmowały Matagalpa i Tacacho .

Gil González Dávila po raz pierwszy wkroczył na terytorium dzisiejszej Nikaragui w 1522 roku za zgodą Pedrariasa Dávila , gubernatora Castilla de Oro , ale został odepchnięty na swoje statki przez Chorotegę. W 1524 r. nowa ekspedycja kierowana przez Francisco Hernández de Córdoba założyła hiszpańskie miasta León i Granada . Zachodnie części Nikaragui wzdłuż równiny przybrzeżnej Pacyfiku otrzymały główny ciężar hiszpańskiej aktywności na tym terytorium przez następne trzy dekady. [1] W ciągu stulecia od podboju rdzenni mieszkańcy zostali prawie wyeliminowani z powodu wojny, chorób i eksportu jako niewolnicy.

Geografia


Mapa Nikaragui

Nikaragua jest największym krajem w Ameryce Środkowej, zajmującym powierzchnię 129 494 kilometrów kwadratowych (49 998 2) - czyli 120 254 km 2 (46 430 2) bez uwzględnienia powierzchni dwóch największych jezior. Kraj graniczy od północy z Hondurasem , a od południa z Kostaryką ; graniczy od zachodu z Oceanem Spokojnym , a od wschodu z Morzem Karaibskim . [2] Nikaragua jest podzielona na trzy szerokie regiony: Niziny Pacyfiku na zachodzie, Wyżyny Środkowe i Niziny Karaibów na wschodzie. [3] Niziny Pacyfiku to w dużej mierze równina przybrzeżna rozciągająca się około 75 km (47 mil) w głąb lądu od Oceanu Spokojnego. Łańcuch wulkanów rozciąga się od Zatoki Fonseca na południowy wschód w kierunku Jeziora Nikaragua ; wielu z nich jest aktywnych. Wulkany leżą na zachodnim skraju doliny ryftowej biegnącej na południowy wschód od Zatoki Fonseca do rzeki San Juan , która stanowi część granicy z Kostaryką . W dolinie ryftowej dominują dwa największe jeziora Ameryki Środkowej: Jezioro Managua i Jezioro Nikaragua . Jezioro Managua ma wymiary 56 na 24 km (35 na 15 mil), a jezioro Nikaragua ma wymiary 160 na 75 km (99 na 47 mil). Rzeka Tipitapa wypływa na południe od jeziora Managua i wpływa do jeziora Nikaragua, które wpada do Karaibów przez rzekę San Juan.[2] Wyżyny Centralne osiągają wysokość do 2000 m (6600 stóp) nad poziomem morza i składają się głównie z pasm biegnących ze wschodu na zachód, które obejmują Cordillera Dariense , Cordillera de Dipilto , Cordillera Isabella , góry Huapí i Góry Yolaina

Klimat

W środkowej Nikaragui temperatura waha się między 20 a 25 ° C (68 a 77 ° F); średnie opady od 1000 do 2000 mm (39 do 79 cali) rocznie. Jest czteromiesięczna pora sucha, z porą deszczową trwającą przez resztę roku. Przed podbojem Wyżyna Środkowa była porośnięta lasem iglastym . [4] Równina przybrzeżna Pacyfiku jest sklasyfikowana jako suchy las tropikalny i charakteryzuje się żyznymi glebami wulkanicznymi. Na nizinach atlantyckich opady są większe; gleby są mniej żyzne, a region jest klasyfikowany jako wilgotny las tropikalny

Nikaragua przed podbojem

Kiedy Hiszpanie po raz pierwszy przybyli na tereny dzisiejszej Nikaragui , w zachodnich częściach kraju żyły trzy główne grupy tubylcze; byli to Chorotega (znani również jako Mangue), [6] Nicarao i Matagalpa (znani również jako Chontal, od terminu nahuatl oznaczającego "cudzoziemca"). [7] Nikarao byli Mezoamerykanami mówiącymi w języku nawat , którzy migrowali na południe ze środkowego Meksyku od VIII wieku naszej ery. Oderwali się od Pipilokoło początku XIII wieku i osiedlili się w kieszeniach zachodniej Nikaragui wzdłuż wybrzeża Pacyfiku , z największą koncentracją w dzisiejszym departamencie Rivas . [8] Chorotega byli również ludem Mezoameryki, który wyemigrował z Meksyku i mówił językiem Mangue . Subtiaba (znani również jako Maribio) to kolejna grupa pochodzenia meksykańskiego, mówiąca językiem Subtiaba . Tacacho to mała grupa o nieznanym pochodzeniu i języku . [6] Matagalpa byli ludem spoza Mezoameryki z Obszaru Pośredniego , który mówił w języku misumalpanjęzyk, ale należał do regionu kulturowego Chibchoidean . [9] Zajmowali Central Highlands [4] na obszarze obejmującym współczesne departamenty Boaco , Chontales , Estelí , Jinotega , Matagalpa , południowo- zachodnie części Nowej Segowii i sąsiednie części Hondurasu . [10] Matagalpa byli społeczeństwem plemiennym zorganizowanym w różne linie rodowe i wodzostwa , które zajmowało się zorganizowaną wojną międzyplemienną; w czasie kontaktu z Hiszpanami byli w stanie wojny z Nicarao. [11]Wschodnia Nikaragua była zamieszkana przez ludy Chibchoidean , takie jak Rama , oraz ludy Misumalpa , takie jak Mayangna i Miskito . [12] Ludy Chibchoidean w głębi kraju były kulturowo spokrewnione z grupami południowoamerykańskimi i rozwinęły bardziej złożone społeczeństwa niż Miskito, którzy byli pochodzenia karaibskiego

Populacja Nikaragui w momencie kontaktu szacowana jest na 825 000. Pierwszy wiek po kontaktach z Hiszpanami był świadkiem załamania demograficznego rdzennych populacji, wynikającego głównie z narażenia na choroby Starego Świata i ich eksportu jako niewolników, ale także z połączenia wojny i złego traktowania

Tło podboju


Mapa hiszpańskiej ekspansji na Karaibach w XVI wieku

Krzysztof Kolumb odkrył Nowy Świat dla Królestwa Kastylii i Leonu w 1492 roku. Następnie prywatni poszukiwacze przygód zawarli kontrakty z Koroną Hiszpańską , aby podbić nowo odkryte ziemie w zamian za wpływy z podatków i władzę. [15] Hiszpanie założyli Santo Domingo na karaibskiej wyspie Hispaniola w latach 90-tych XIV wieku. [16] W pierwszych dziesięcioleciach po odkryciu nowych lądów Hiszpanie skolonizowali Karaiby i utworzyli centrum operacyjne na Kubie

W pierwszych dwóch dekadach XVI wieku Hiszpanie ustanowili swoją dominację nad wyspami Morza Karaibskiego i wykorzystali je jako punkt wypadowy do rozpoczęcia kampanii podboju kontynentalnej części obu Ameryk. [18] Z Hispanioli Hiszpanie rozpoczęli wyprawy i kampanie podboju, docierając do Puerto Rico w 1508 r., Jamajki w 1509 r., Kuby w 1511 r. i Florydy w 1513 r. [19]

Na południu Hiszpanie osiedlili się w Castilla de Oro (współczesna Panama ), [20] kiedy Vasco Núnez de Balboa założył Santa María la Antigua w 1511 r. W 1513 r., eksplorując zachód, Balboa odkrył Ocean Spokojny , aw 1519 r. Pedrarias Dávila założył Panama City na wybrzeżu Pacyfiku. [21] Wkrótce skupiono się na eksploracji południa wzdłuż wybrzeża Pacyfiku w kierunku Ameryki Południowej. [22]

Hiszpanie usłyszeli pogłoski o bogatym imperium Azteków na kontynencie na zachód od ich osad na karaibskich wyspach, aw 1519 roku Hernán Cortés wyruszył w rejs, aby zbadać meksykańskie wybrzeże. [17] Do sierpnia 1521 stolica Azteków, Tenochtitlan , przypadła Hiszpanom. [23] Hiszpanie podbili dużą część Meksyku w ciągu trzech lat, rozciągając się na południe aż do Przesmyku Tehuantepec . Nowo podbite terytorium stało się Nową Hiszpanią , na czele której stał namiestnik , który odpowiadał przed Koroną Hiszpańską za pośrednictwem Rady Indii . [24]

Odkrycie imperium Azteków i jego wielkich bogactw zmieniło punkt ciężkości eksploracji Panamy z południa na północny zachód. [22] Następnie rozpoczęto różne wyprawy na północ z udziałem wybitnych konkwistadorów, takich jak Pedrarias Dávila , Gil González Dávila i Francisco Hernández de Córdoba (nie mylić z konkwistadorem o tym samym nazwisku zaangażowanym w hiszpański podbój Jukatanu

Konkwistadorzy

Główny artykuł: Konkwistador

Wszyscy konkwistadorzy byli ochotnikami, z których większość nie otrzymywała stałej pensji, lecz część łupów ze zwycięstwa w postaci metali szlachetnych , nadania ziemi i zapewniania rodzimej siły roboczej. [25] Wielu Hiszpanów było już doświadczonymi żołnierzami, którzy wcześniej prowadzili kampanię w Europie . [26] Pedrarias Dávila był szlachcicem, którego ojciec i dziadek byli wpływowi na dworach królów Jana II i Henryka IV Kastylii . [27] Gabriel de Rojas był oficerem Dávili, który prawdopodobnie przybył z Hiszpaniiz nim; był młodszym bratem pochodzącym ze znanej rodziny, która zyskała na znaczeniu w służbie Henryka IV Kastylii [28] i był weteranem podboju Tierra Firme (Karaiby w Ameryce Południowej). Po kampanii w Nikaragui odznaczył się w podboju Peru . [29] Niewiele wiadomo o pochodzeniu Francisco Hernández de Córdoba ; prawdopodobnie był zwykłym człowiekiem wyniesionym do rangi szlachty w wyniku swoich działań w Nowym Świecie . [30] Gil González Dávila był zawodowym żołnierzem, który przybył do Panamy w 1519 roku. [31] Hernando de Soto był szlachcicem z Villanueva de Barcarrota . Po Nikaragui prowadził kampanię w Peru , był gubernatorem Kuby i badał Florydę . [32] Pedro de Garro był weteranem wojen włoskich . Przywiózł 43 kawalerię i 57 piechoty, aby wesprzeć Gila Gonzáleza w Hondurasie i wkrótce przeszedł do Nikaragui, aby pomóc Hernándezowi de Córdoba

Rola Kościoła

Uzasadnienie podboju było wyraźnie religijne. W 1493 roku hiszpański papież Aleksander VI wydał bulle ofiarne , które uzasadniały kolonizację Nowego Świata w wyraźnym celu nawrócenia rdzennych mieszkańców na chrześcijaństwo . [39] Korona hiszpańska i Kościół twierdziły, że podbite narody były duszami ludzkimi, które zasługiwały na prawa i ochronę, podczas gdy niektórzy koloniści twierdzili, że są podludźmi i ważnym zasobem do pracy przymusowej. Te przeciwstawne punkty widzenia doprowadziły do ??konfliktu między władzami w Hiszpanii a kolonistami w obu Amerykach . [40]W podboju Nikaragui brał udział religijny od pierwszych ekspedycji badawczych; Ojciec Diego de Agüero towarzyszył Gilowi ??Gonzálezowi w jego wyprawie w 1519 r. I wrócił z Francisco Hernández de Córdoba w 1524 r. Z dwoma towarzyszami religijnymi. [41] Jedną z pierwszych czynności wykonywanych po wkroczeniu do rdzennej osady było postawienie krzyża na szczycie miejscowej kapliczki, aby symbolicznie zastąpić rodzimą religię autorytetem Kościoła. [42] Ojcowie Contreras i Blas Hernández założyli pierwszą obecność jezuitów w 1619 r.

Odkrycie Nikaragui, 1519-1523

Hiszpańscy odkrywcy po raz pierwszy zobaczyli wybrzeże Pacyfiku w Nikaragui w 1519 roku, płynąc z Panamy . [44] W tym samym roku Pedrarias Dávila dokonał egzekucji Vasco Núneza de Balboa i zajął jego statki na wybrzeżu Pacyfiku w Panamie. Dał Gasparowi de Espinosa dowództwo nad dwoma statkami, San Cristóbal i Santa María de la Buena Esperanza , i wysłał go na zwiad na zachód. [45] Espinosa wysiadł na półwyspie Burica , na współczesnej granicy między Panamą a Kostaryką , aby wrócić drogą lądową do Panamy. [46]Oba statki kontynuowały podróż wzdłuż wybrzeża pod dowództwem Juana de Castaneda i Hernána Ponce de León . [47] Zatokę Nicoya odkryli prawdopodobnie 18 października tego roku, która stała się kluczową drogą wejściową do Nikaragui dla późniejszych wypraw. [48] ??Ta pierwsza niepewna ekspedycja dotarła na ląd w Zatoce Nicoya, ale nie ustanowiła obecności hiszpańskiej; [44]napotkali wielką liczbę rodzimych kajaków przewożących wojowników, a więcej wojowników zgromadziło się na brzegu, robiąc wielki pokaz siły. Widząc, że będzie ostry sprzeciw, statki zawróciły do ??Panamy. Hiszpanom udało się schwytać trzech lub czterech tubylców, których zabrano z nimi z powrotem, aby uczyć się hiszpańskiego i służyć jako tłumacze.

Wyjazd Andrésa Nino i Gila Gonzáleza Dávila

Korona Hiszpańska wydała Gilowi ??Gonzálezowi Dávila i Andrésowi Nino w Saragossie w październiku 1518 r. Licencję na eksplorację wybrzeża Pacyfiku; [50] wyruszyli z Hiszpanii we wrześniu 1519 r. [51] Chociaż Korona wydała im pozwolenie na korzystanie z dwóch statków Balboa wciąż zakotwiczonych na wybrzeżu Pacyfiku w Panamie , Pedrarias Dávila sprzeciwił się ich przejęciu, argumentując, że nie były one wyłączną własnością Balboa nieruchomość. Dlatego González Dávila i Nino zbudowali własne statki na Wyspach Perłowych . [52] 21 stycznia 1522 r. [53]za zgodą Pedrariasa Dávila, który był gubernatorem Castilla de Oro (współczesna Panama), udali się na północny zachód przez Kostarykę i Przesmyk Rivas do południowo-zachodniej Nikaragui . [54] Wyprawa posuwała się powoli na zachód, docierając do południowo-wschodniej Kostaryki dopiero w październiku lub listopadzie 1522 r . [53] Z powodu uszkodzeń poniesionych przez ich statki i zepsutej wody postanowili się rozdzielić. [53] Andrés Nino naprawiał statki i badał wybrzeże, [55] podczas gdy Gil González penetrował ląd ze 100 Hiszpanami i 400 miejscowymi oddziałami pomocniczymi . [56] Spotkali się przy ulZatoka Nicoya , gdzie Juan de Castaneda i Hernán Ponce de León dotarli na ląd [53] , w miejscu, gdzie obecnie znajduje się port Caldera w Kostaryce. Tutaj zauważyli, że tubylcy mają cechy kulturowe bardziej zbliżone do mieszkańców Półwyspu Jukatan . W tym czasie González był osłabiony chorobą i chciał kontynuować podróż drogą morską, ale jego ludzie zażądali, aby kontynuował z nimi marsz. [57] Jednym ze statków przeprawili się na zachodni brzeg Zatoki Nicoya, gdzie zostali entuzjastycznie przyjęci przez tubylców. [58] Nacierał lądem ze 100 Hiszpanami i 4 końmi.

Eksploracja wybrzeża Pacyfiku

Podczas gdy Gil González Dávila maszerował lądem ze swoimi żołnierzami, Andrés Nino zostawił za sobą dwa swoje statki i popłynął dalej z pozostałymi dwoma. [59] W dniu 27 lutego 1523 r. Nino wypłynął na brzeg w El Realejo , gdzie kapitan Antón Mayor formalnie przejął terytorium w imieniu korony hiszpańskiej, co było pierwszym hiszpańskim aktem na terytorium dzisiejszej Nikaragui. [48] ??Nie spotkali się wówczas ze sprzeciwem, a akt został oficjalnie spisany przez Juana de Almanza, który pełnił funkcję skryby dokumentacji prawnej. Aby upamiętnić ten akt, nazwali to miejsce Posesión. Nino popłynął dalej, lądując na wyspie w Zatoce Fonseca5 marca, nadając zatoce nazwę na cześć hiszpańskiego biskupa Juana Rodrígueza de Fonseca . [59] Nino kontynuował podróż aż do Przesmyku Tehuantepec , na terenie dzisiejszego Meksyku

Wyprawa w głąb lądu

W międzyczasie, podczas marszu w głąb lądu, Gil González usłyszał pogłoski o potężnym rodzimym władcy o imieniu Nicarao , który dowodził wieloma wojownikami. Doradzono mu, aby nie kontynuował, ale zdecydował się maszerować dalej, dopóki nie napotka sprzeciwu. [60] Nicarao przechwycił Gila Gonzáleza poza jego stolicą, [61] zwaną Quauhcapolca , [62] i przyjął go w pokoju. Zaprosił Hiszpanów do noclegu w pobliżu placu miejskiego i obaj przywódcy wymienili prezenty; González napisał, że otrzymał równowartość 15 000 złotych kasztelanów. Hiszpański kapitan podarował Nicarao jedwabną odzież i wiele innych przedmiotów przywiezionych z Hiszpanii. W ciągu następnych kilku dni Hiszpanie uczyli tubylców podstaw religii chrześcijańskiej. Twierdził, że po tym tubylcy chcieli przejść na nową religię i że jednego dnia ochrzczono nieco ponad 9 000 osób, w tym dorosłych i dzieci obojga płci. [61] Po kilku dniach pobytu w stolicy Nikarau González dowiedział się o jeziorze Nikaragua i wysłał mały oddział żołnierzy, aby potwierdzić jego istnienie; następnie podróżował osobiście z 15 żołnierzami piechoty i 3 żołnierzami konnymi. Wśród tych, którzy udali się z nim nad brzeg jeziora, byli skarbnik wyprawy Andrés de Cereceda i brat Diego de Agüero. [63] 12 kwietnia 1523 roku zajęli jezioro dla Korony Hiszpańskiej pod nazwą Mar Dulce ("słodkie morze"). [64] González wysłał kajak, aby zbadał jezioro na niewielką odległość i zapytał tubylców, czy łączy się ono z morzem, nie otrzymując żadnej jasnej odpowiedzi; niemniej jednak Hiszpanie byli przekonani, że jezioro musi mieć ujście do Morza Karaibskiego i że odkryli nową trasę przez przesmyk Ameryki Środkowej . [65] Wielu tubylców przybyło zobaczyć nowo przybyłych Europejczyków, powodowanych ciekawością ich dziwnego wyglądu i sposobu ubierania się oraz koni, których tubylcy nigdy przedtem nie widzieli.

Opozycja i odwrót

Z Quauhcapolca Gil González Dávila dotarł do rdzennej osady Coatega [66] w pobliżu wulkanu Mombacho [67] , gdzie spotkał innego potężnego władcę, Diriangena , przywódcę Chorotegi . [68] Diriangén przybył w towarzystwie wielu bogato zdobionych wyznawców i powiedział, że przyszedł do brodatych nieznajomych i ich zwierząt dla siebie. [69]Po pierwszym spotkaniu Diriangén powiedział, że wróci za trzy dni. Wrócił 17 kwietnia w południe, przygotowany do bitwy. Hiszpanie zostali zaalarmowani o niespodziewanym ataku jednego z miejscowych tubylców; mimo to doszło do gwałtownej walki, w wyniku której wielu hiszpańskich obrońców zostało rannych. Pomogło im użycie ich niewielkiej liczby koni, ponieważ zasiali strach we wrogu. Atak Chorotega został odparty, a González natychmiast wysłał posłańców, aby wezwali grupę natarcia składającą się z brata Agüero w towarzystwie kilku żołnierzy, którzy posuwali się w kierunku terytorium Diriangén. Gwałtowny sprzeciw Chorotegi przekonał Gonzáleza i jego oficerów do zawrócenia ze zdobytym już złotem. [70] Pomaszerowali z powrotem na południe przez Nicaraoterytorium, obecnie podejrzliwe w stosunku do wszelkiej tubylczej działalności. Przyjęli formację obronną, w zwartej grupie z jednym konnym żołnierzem po każdej stronie. W głównej grupie 60 najsprawniejszych żołnierzy szło do walki, podczas gdy ranni podróżowali z zapasami, złotem i rodzimymi tragarzami pośrodku. [67] Spotkali się z biernie wrogimi reakcjami tubylców, których mijali, aż w końcu spotkali wielu szlachciców z Nikarao , którzy przeprosili za wrogie przyjęcie. [71]González przyjął przeprosiny ze względu na bezbronność swoich sił. Następną noc spędzili w stanie pogotowia na szczycie wzgórza; następnego dnia kontynuowali odwrót w formacji obronnej, przekraczając ziemie opuszczone przez Indian, aż dotarli bezpiecznie do swoich statków na wybrzeżu Pacyfiku . Andrés Nino wrócił na kotwicowisko kilka dni wcześniej, ale wszystkie statki były w złym stanie i hiszpańska ekspedycja została zmuszona do odbycia żmudnej podróży z powrotem do Panamy w kajakach. Wrócili do Panamy 23 czerwca 1523 r.

Gil González Dávila odkrył jezioro Nikaragua , spotkał Nicarao i nawrócił tysiące tubylców na religię rzymskokatolicką . [73] Wśród nich było 9000 wasali Nikarao i 6000 Nicoya ; González twierdził, że łączna liczba tubylców ochrzczonych przez wyprawę wyniosła 32 000. [74] Ekspedycja lądowa zebrała od tubylców znaczną ilość złota, [75] w wysokości 112 525 pesos w złocie , w tym to, które zostało zebrane podczas przekraczania Kostaryki

Plany rywali, 1523

Gil González Dávila planował jak najszybszy powrót do Nikaragui [72] , ale napotkał przeszkody ze strony Pedrariasa Dávila i skarbnika miasta Panama , Alonso de la Puente. [77] Pedrarias Dávila dowiedział się o ich odkryciu złota i pod koniec 1523 r. szybko podjął działania, aby wyposażyć nową ekspedycję. nowo odkryte terytoria, zanim Korona mogła potwierdzić Gonzáleza i Ninoroszczenia. Nowa wyprawa była prywatnym przedsięwzięciem na zlecenie królewskie; uczestnicy podpisali dwuletni kontrakt 22 września 1523 r., zgodnie z którym jedna trzecia łupów trafiła do Pedrarias Dávila, a po jednej szóstej do audytora Diego Marqueza, skarbnika Alonso de la Puente, prawnika Juana Rodrígueza de Alarconcillo i Francisco Hernández de Kordoba . Dowództwo objął Hernández de Córdoba. [78] Pedrarias Dávila wysłał jednego ze swoich kapitanów do Hiszpanii, aby zwerbował więcej ludzi i kupił konie, [79] podczas gdy w Panamie kupił statki Andrésa Nino, takielunek, konie i inne przedmioty za 2000 złotych pesos . [80]W międzyczasie González planował wrócić do Nikaragui, badając trasę rzeczną od Morza Karaibskiego do jeziora Nikaragua , unikając w ten sposób całkowicie jurysdykcji Pedrariasa Dávila nad Castilla de Oro . [81] W tym przypadku wylądował dalej na zachód i zainicjował hiszpański podbój Hondurasu . [82] Chociaż ekspedycja Gonzáleza była pierwszą, która postawiła stopę w Nikaragui, Pedrarias Dávila oparł swoje własne twierdzenia na wcześniejszym odkryciu terytorium przez Juana de Castaneda i Hernána Ponce de León na jego rozkaz. [83]

Hernández de Córdoba w zachodniej Nikaragui, 1523-1525

Francisco Hernández de Córdoba na rozkaz Pedrariasa Dávila wyruszył z Panamy do Nikaragui w połowie października 1523 r., prawdopodobnie 15 października. [84] Wyprawa składała się z trzech lub czterech statków, przewożących ponad 200 ludzi, w tym oficerów, piechotę, kawalerię i około 16 afrykańskich niewolników. [85] Jego starszymi oficerami byli Antón Mayor , Juan Alonso Palomino , Alonso de Peralta , Francisco de la Puente , Gabriel de Rojas i Hernando de Soto . [29]

W 1524 Hernández założył kolonialne miasta León i Granada . [73] Założył Grenadę obok tubylczego miasta Jalteba i León w centrum rodzimej prowincji Imabite . [86] Nie ma bezpośrednich relacji z wyprawy, która założyła te pierwsze hiszpańskie miasta; takie relacje miałyby formę listów wysłanych do Pedrariasa Dávila w Panamie, gdzie zaginęły. [87] Wiadomo, że tubylcy stawiali pewien opór, ale nie wiadomo, ile bitew stoczono, ani gdzie, ani kto prowadził tubylczy opór przeciwko Hiszpanom. Hernández prawdopodobnie podążył drogą Gila Gonzáleza Dávili zZatoki Nicoya do terytorium Nikarao . [88] Wyprawa przewoziła części do małej brygantyny , którą Hiszpanie zmontowali na brzegach jeziora Nikaragua . [89] Brygantyna zbadała jezioro i stwierdziła, że ??rzeczywiście wypływało ono na Karaiby przez rzekę, ale rzeka była zbyt kamienista, aby można było na niej żeglować, a kilka wodospadów blokowało postęp. Niemniej jednak odkrywcom udało się potwierdzić bieg rzeki oraz fakt, że ziemia była gęsto zaludniona przez rdzenne grupy, a teren był zalesiony. Grupa wysłana przez Hernándeza kontynuowała podróż lądem przez 80 lig (około 335 km lub 208 mil) [nb 1]przed zawróceniem. [41]

Hernández podzielił swoje siły na trzy grupy; jedna dywizja pozostawała pod jego bezpośrednim dowództwem, jedna pod dowództwem Hernando de Soto , a druga pod dowództwem Francisco de la Puente . [33] Do 1 maja 1524 r. Hernández posunął się na zachód aż do Tezoatega (obecnie El Viejo w departamencie Chinandega ). [91] Mniej więcej w tym czasie tubylcy z gór Cordillera de los Maribios , około 5 mil od León (około 21 km lub 13 mil), zabili dużą liczbę rdzennych mężczyzn i kobiet, ubrali się w ich skóry i spotkali hiszpańskich w bitwie, ale zostali rozgromieni. [92]Na początku sierpnia Hernández był w pobliżu León, przejeżdżając przez rodzime prowincje Imabite i Diriondo. Jest prawdopodobne, że León został faktycznie założony dopiero po tym [93] , ale przed kwietniem 1525 r., Kiedy Hernández wysłał list do Pedrariasa Dávila, zakładając już León i Grenadę. [94] Nieudokumentowany opór rdzennych mieszkańców potwierdzają hiszpańskie zapisy, z których wynika, że ??już w 1524 r. jeńcy wojenni byli wysyłani do Panamy jako niewolnicy.

Spór z Hondurasem, 1524-1525

Zobacz także: hiszpański podbój Hondurasu § wyprawa Francisco Hernández de Córdoba z Nikaragui, 1524 ; oraz hiszpański podbój Hondurasu § Gabriel de Rojas i Gonzalo de Sandoval w Olancho

Ustanawiając hiszpańską obecność w Nikaragui , Hernández de Córdoba otrzymał wiadomość o nowej hiszpańskiej obecności na północy. [96] Gil González Dávila przybył do Doliny Olancho (we współczesnych granicach Hondurasu ). [97] Granice jurysdykcji Nikaragui nie zostały jeszcze ustalone, a Gil González uważał się za prawowitego gubernatora tego terytorium. [98] Hernández wysłał Gabriela de Rojas w celu zbadania sprawy, który został przyjęty w pokoju przez Gonzáleza. González poinstruował Rojasa, że ??ani Pedrarias Dávila , ani Hernández de Córdobamiał żadnych praw nad Hondurasem i że González nie pozwoli im na podjęcie tam jakichkolwiek działań. Rojas zgłosił się do Hernándeza de Córdoba, który natychmiast wysłał żołnierzy pod dowództwem Hernando de Soto, aby schwytali Gonzáleza. [97] González zaskoczył Hernando de Soto nocnym atakiem, a wielu ludzi de Soto zginęło w walkach, które nastąpiły. Gonzálezowi udało się schwytać de Soto wraz ze 130 000 pesos . Chociaż wygrał dzień, González był świadomy, że Hernández de Córdoba raczej nie pozwoli odpocząć, a także otrzymał wiadomość, że nowa hiszpańska ekspedycja przybyła na północne wybrzeże Hondurasu. Nie chcąc być otoczonym przez wrogich hiszpańskich rywali, González uwolnił de Soto i ruszył na północ.[99] Gdy wydarzenia rozegrały się w Hondurasie i Gil González stracił inicjatywę, część jego ludzi zdezerterowała i pomaszerowała na południe, by dołączyć do sił Hernándeza de Córdoba w Nikaragui. [100]

Gabriel de Rojas pozostał w Olancho do 1525 r., Kontynuując próbę rozszerzenia tam jurysdykcji Nikaragui; [101] miejscowi informatorzy poinformowali go o nowych hiszpańskich przybyszach do Hondurasu [102] , gdzie we wrześniu [103] przybył Hernan Cortés , zdobywca Meksyku , aby narzucić swoją władzę. Rojas wysłał list i prezenty z posłańcami, którzy spotkali Gonzalo de Sandoval , a następnie udali się dalej do Cortés w Trujillo . Cortés początkowo przyjaźnie zareagował na propozycje Rojasa. [102] Po napotkaniu oporu tubylców, ludzie Rojasa zaczęli plądrować dzielnicę i zniewalać mieszkańców. [101]Cortés wysłał Sandovala, aby nakazał Rojasowi opuszczenie terytorium i uwolnienie wszystkich Indian i ich towarów, które przejął. Sandoval otrzymał rozkaz schwytania Rojasa lub wypędzenia go z Hondurasu, ale w tym przypadku nie był w stanie tego zrobić. [102] Gdy obie grupy były jeszcze zebrane, Rojas otrzymał od Hernándeza de Córdoba rozkaz powrotu do Nikaragui , aby pomóc mu w walce z jego zbuntowanymi kapitanami. [104]

Hernández de Córdoba wysłał drugą wyprawę do Hondurasu , niosąc listy do Audiencia Santo Domingo i do Korony, szukając dobrej lokalizacji dla portu na wybrzeżu Karaibów , aby zapewnić połączenie z Nikaraguą . Ekspedycja została przechwycona i schwytana przez Sandovala , który odesłał część nikaraguańskiej grupy z powrotem do Cortésa w Trujillo . [101] Poinformowali Cortésa o planie Hernándeza de Córdoba, aby osiedlić się w Nikaragui niezależnie od Pedrariasa Dávila w Panamie . [105]Cortés odpowiedział uprzejmie i zaoferował zapasy, gdy wyprawa przechodziła przez Honduras, ale wysłał listy, w których radził Hernándezowi de Córdoba, aby pozostał lojalny wobec Pedrariasa Dávila. [106]

Hernández był w stanie zebrać znaczną ilość złota w Nikaragui, zbierając ponad 100 000 pesos złota podczas jednej wyprawy; w konsekwencji zostało to przejęte przez Pedrariasa Dávila. [107] W maju 1524 Hernández wysłał brygantynę z powrotem do Panamy z królewską piątą , która wynosiła 185 000 pesos w złocie . [108] Do 1525 r. potęga hiszpańska została skonsolidowana w zachodniej Nikaragui, a posiłki przybyły z Natá w Panamie, która stała się kluczowym portem dla żeglugi między Nikaraguą a Panamą.

Intryga w Nikaragui, koniec 1525 r.

Przyjazne kontakty między Hernánem Cortésem i Francisco Hernándezem de Córdoba były postrzegane z głęboką podejrzliwością przez tych w León , którzy pozostali lojalni wobec Pedrariasa Dávila , takich jak Hernando de Soto , Francisco de Companón i Andrés de Garabito. Funkcjonariusze ci mogli być również motywowani ambicją postrzegania kontaktu Hernándeza de Córdoba z Cortésem jako zdrady przeciwko Pedrariasowi Dávila. [110] Pozycja Hernándeza de Córdoba w Nikaragui została ugruntowana przez założenie tam trzech miast kolonialnych, chociaż jego kontrakt na podbój wyraźnie ograniczył jego licencję do dwóch lat od dnia wypłynięcia z Panamy. Rosnące roszczenia Hernándeza de Córdoba do terytorium mogły również spowodować, że Pedrarias Dávila spojrzał na swoje kontakty z Cortésem z głęboką podejrzliwością i zagrożeniem dla własnych roszczeń Dávila. [111]

Pogłoski, zachęcane przez wrogów Hernándeza de Córdoba, szybko rozeszły się po kolonii, że knuje z Cortésem. [112] Około tuzina zwolenników Hernando de Soto i Francisco de Companón potajemnie spiskowało przeciwko Hernándezowi de Córdoba; w odpowiedzi pojmał de Soto i uwięził go w Granadzie . [113] De Soto i de Companón uciekli z Nikaragui z kilkoma towarzyszami i poinformowali Pedrariasa Dávila w Panamie, docierając tam w styczniu 1526 r.

Pedrarias Dávila w zachodniej Nikaragui, 1526-1529

Pedrarias Dávila wyruszył z Naty drogą morską z żołnierzami i artylerią i wylądował na wyspie Chira w Zatoce Nicoya , naprzeciw osady kolonialnej Bruselas na kontynencie (wówczas w jurysdykcji Nikaragui , ale obecnie w Kostaryce ) . Tam założył bazę operacyjną, a rdzenni mieszkańcy przyjęli go w pokoju; od nich Dávila dowiedział się, że Hernández de Córdoba ewakuował Bruselas kilka dni wcześniej. [114] Dávila czekał w Chira na posiłki dowodzone przez Hernando de Soto , który maszerował drogą lądową z Panamy z dwiema jednostkami piechoty i kawalerii.[115] Następnie Dávila aresztował swojego krnąbrnego porucznika Hernándeza de Córdoba i nakazał jego egzekucję. [73]

W 1526 Pedrarias Dávila został zastąpiony na stanowisku gubernatora Castilla del Oro ; Diego López de Salcedo , gubernator Hondurasu , wykorzystał zmianę przywództwa do rozszerzenia swojej jurysdykcji na Nikaraguę . Pomaszerował do Nikaragui ze 150 ludźmi, aby narzucić swoją władzę. Przybył do León wiosną 1527 roku i został przyjęty na gubernatora przez Martína de Estete , tamtejszego porucznika Pedrarii Dávili. Jego biedny rząd zepsuł stosunki z kolonistami i sprowokował niespokojnych tubylców północnej Nikaragui do otwartego buntu przeciwko władzy hiszpańskiej. [116] Pedro de los Ríos , nowy gubernator Panamy, przeniósł się do Nikaragui, by rzucić wyzwanie Lópezowi de Salcedo, ale został odrzucony przez kolonistów i nakazał mu powrót do Panamy przez gubernatora Hondurasu. [117] W międzyczasie Dávila głośno protestował przed koroną hiszpańską w związku z utratą przez niego funkcji gubernatora Kastylii del Oro, w zamian za co otrzymał stanowisko gubernatora Nikaragui. López de Salcedo przygotowywał się do odwrotu z powrotem do Hondurasu, ale przeszkodzili mu Martín de Estete i koloniści z Nikaragui, którzy teraz przysięgli wierność Pedrariasowi Dávila. Urzędnicy Lópeza de Salcedo zostali aresztowani.

León stał się stolicą kolonii Nikaragui, a Dávila przeniósł się tam jako gubernator prowincji w 1527 r. Przybył do León w marcu 1528 r. I wszędzie był akceptowany jako prawowity gubernator . Natychmiast uwięził Lópeza de Salcedo i przetrzymywał go przez prawie rok, odmawiając mu powrotu do Hondurasu . Ostatecznie jego uwolnienie zostało wynegocjowane przez pośredników i zrzekł się wszelkich roszczeń do terytorium poza linią od Cape Gracias a Dios do León i Zatoki Fonseca . López de Salcedo wrócił do Hondurasu jako załamany człowiek na początku 1529 roku. Umowa ta rozstrzygała spory jurysdykcyjne między Nikaraguą a Hondurasem. [118]

Pedrarias Dávila wprowadził europejskie metody uprawy roli i zasłynął z surowego traktowania tubylców. [73] W latach 1528-1529 brat Francisco de Bobadilla z Zakonu Mercedarian był bardzo aktywny i ochrzcił ponad 50 000 tubylców spośród Subtiaba , Diriá ( plemię Chorotega ) i Nicarao

Wyżyny Środkowe, 1530-1603

W 1530 r. Sojusz plemion Matagalpa przypuścił skoordynowany atak na Hiszpanów z zamiarem spalenia osad kolonialnych. W 1533 roku Pedrarias Dávila zażądał posiłków, aby ścigać Matagalpę i ukarać ich bunt, aby zniechęcić sąsiednie ludy do sprzymierzania się z nimi przeciwko Hiszpanom. [11]

W 1543 roku Francisco de Castaneda założył Nueva Segovia w północno-środkowej Nikaragui , około 30 mil od León . [119] Do 1603 roku Hiszpanie ustanowili swoje panowanie nad siedemnastoma rdzennymi osadami w północno-środkowym regionie, który Hiszpanie nazwali Segovią. Hiszpanie werbowali wojowników z tych osad do pomocy w stłumieniu trwającego oporu tubylców w Olancho w Hondurasie

Krawędzie imperium: Wschodnia Nikaragua

Stosunkowo wkrótce po kontakcie z Europą atlantyckie wybrzeże dzisiejszej Nikaragui znalazło się pod wpływem Anglików . [121] Region ten był zamieszkany przez tubylców, którzy pozostawali poza kontrolą Hiszpanii i był znany Hiszpanom jako Tologalpa . [122] Tologalpa jest słabo zdefiniowana w kolonialnej dokumentacji hiszpańskiej; Tololgalpa i Taguzgalpa razem obejmowały rozległy region rozciągający się wzdłuż wybrzeża Karaibów na wschód od Trujillo lub rzeki Aguan do rzeki San Juan, aż po pasmo górskie Chontalean ( Cordillera de Chontales) . Taguzgalpa była częścią regionu, która obecnie mieści się w granicach współczesnego Hondurasu, a Tologalpa była częścią, która obecnie należy do Nikaragui. [123] Jednak razem utworzyli jedną prowincję, która została utworzona na mocy Zakonu Królewskiego z 10 lutego 1576 r. [124] Od drugiej połowy XVII wieku oba regiony były razem określane jako Mosquitia lub Mosquito Coast . [125] Bardzo niewiele wiadomo o pierwotnych mieszkańcach Mosquitii, poza tym, że byli to Jicaque Miskito i Paya


Mapa Ameryki Środkowej, przedstawiająca prowincję Nikaragua i Taguzgalpa, którą później nazwano Mosquito Coast lub Mosquitia

W 1508 roku Diego de Nicuesa otrzymał urząd gubernatora Veragua , regionu rozciągającego się wzdłuż wybrzeża Karaibów od rzeki Belén w Panamie do Cape Gracias a Dios , na obecnej granicy między Nikaraguą a Hondurasem . [127] W 1534 roku zezwolenie na podbój i kolonizację regionu zostało wydane Felipe Gutiérrez y Toledo , gubernatorowi Veragua , który porzucił plany osadnictwa na tym terenie. [128] W 1545 roku gubernator Gwatemali Alonso de Maldonado napisał do króla Hiszpanii, wyjaśniając, żeTaguzgalpa wciąż znajdowała się poza kontrolą Hiszpanii, a jej mieszkańcy stanowili zagrożenie dla Hiszpanów mieszkających na granicach regionu. W 1562 roku gubernator Hondurasu, Alonso Ortiz de Elgueta , wydał nową licencję na podbój, który wysłał pilota Andrésa Martína na zwiad wybrzeża od Trujillo aż do ujścia rzeki San Juan . Martín założył osadę Elgueta na brzegu laguny Caratasca (w Hondurasie Taguzgalpa), która wkrótce została przeniesiona w głąb lądu, by zniknąć z historii. Mniej więcej w tym samym czasie konkwistador Juan Dávila rozpoczął kilka samofinansujących się wypraw w głąb Tologalpa , bez powodzenia. [129]

W 1641 lub 1652 r. Rozbity statek niewolników dał początek Miskito Sambu , kiedy ocalali Afrykanie zmieszali się z rdzennymi grupami przybrzeżnymi. Miskito Sambu rozwinęło silne więzi z angielskimi kolonistami, którzy osiedlili się na Jamajce od 1655 roku, oraz z grupami angielskich kolonistów, którzy osiedlili się wzdłuż Wybrzeża Moskitów. Stali się dominującą grupą przybrzeżną, sprzymierzając się lub podporządkowując inne grupy w regionie. [130]

Kiedy Królestwo Gwatemali ogłosiło niepodległość od Hiszpanii w 1821 roku, większość Mosquitii nadal znajdowała się poza kontrolą Hiszpanii.

Dziedzictwo podboju

W ciągu stulecia podboju Nikarao zostali skutecznie wyeliminowani przez połączenie handlu niewolnikami , chorób i działań wojennych. [6] Szacuje się, że przed 1550 rokiem z Nikaragui wyeksportowano aż pół miliona niewolników , chociaż niektórzy z nich pochodzili pierwotnie z innych części Ameryki Środkowej . [131] Chociaż Gil González Dávila początkowo odzyskał znaczną ilość złota, hiszpańskie nadzieje na wydobycie wielkich ilości złota z prowincji okazały się efemeryczne. [132]Nawet gdy znaleziono źródła złota, spadek liczby rdzennej ludności oznaczał, że Hiszpanie nie byli w stanie pracować w kopalniach. W 1533 roku Hiszpanie zauważyli, że chociaż złoto znaleziono w Santa María de la Buena Esperanza, około 25 mil od León , epidemia odry zabiła tak wielu tubylców, że nie było nikogo, kto mógłby wydobywać rudę. [133] Pod koniec XVI wieku Nikaragua zamieszkiwała stosunkowo skromne 500 hiszpańskich kolonistów.