Alcalde był, w przypadku braku Corregidora przewodniczącym kastylijskiej Cabildo (rady miejskiej) i sędzią pierwszej instancji miasta.

Alcaldes byli wybierani corocznie, bez prawa do reelekcji na dwa lub trzy lata, przez regidores (członków rady) rady miejskiej. Urząd alcalde oznaczany był laską urzędową, którą należało zabierać ze sobą w trakcie załatwiania spraw.
Kobieta sprawująca ten urząd nazywana jest Alcaldesa

W Wicekrólestwie Nowej Hiszpanii (Meksyk) alcaldes mayores byli głównymi administratorami na terytoriach administracyjnych z epoki kolonialnej zwanych alcaldías mayores; w Peru z czasów kolonialnych jednostki nazywano corregimientos

Alcalde był także tytułem nadawanym przywódcom Rdzennej ludności Indiańskiej (rdzennych Amerykanów) w misjach hiszpańskich, którzy wykonywali różnorodne obowiązki na rzecz misjonarzy franciszkańskich.

Początki średniowieczne

Urząd alcalde ewoluował podczas rekonkwisty, gdy nowe ziemie zostały zasiedlone przez rozwijające się królestwa León i Kastylii . Gdy ufortyfikowane osady na obszarze pomiędzy rzekami Douro i Tag stały się prawdziwymi ośrodkami miejskimi, uzyskały one od swoich feudalnych władców lub królów Leonu i Kastylii prawo do posiadania rad. Wśród praw, jakie posiadały te rady, znajdował się wybór sędziego miejskiego (iudex po łacinie i juez po hiszpańsku). Sędziom tym w swoich obowiązkach pomagali różni asesorowie, zwani alcaldes, których liczba zależała od liczby parafii, jakie posiadało miasto.

Tytuł alcalde został zapożyczony od arabskiego al Qadi (????), co oznacza "sędzia".

Słowo alcalde było pierwotnie używane w odniesieniu do prostych sędziów, jak w języku andaluzyjskim.
Dopiero później zastosowano je wobec przewodniczącego magistratu miejskiego.

To wczesne użycie nadal znajdowało odzwierciedlenie w innych zastosowaniach, takich jak alcaldes del Crimen, sędziowie wpubliczności, Alcaldes de la Casa y Corte de Su Majestad, który utworzył najwyższy trybunał w Kastylii, a także zarządzał dworem królewskim; alcaldes mayores, synonim Corregidora; i alcaldes de barrio, którzy byli mniej więcej odpowiednikami brytyjskich policjantów parafialnych.
Z tego powodu miejskie alcalde często nazywano alcalde ordinario

Klasyczne cabildo, XV-XIX w.

Pod koniec XIV wieku ustalono ostateczną formę rady miejskiej kastylijskiej, ayuntamiento lub Cabildo.

Rada była ograniczona do maksymalnie dwudziestu czterech członków (regidores), którzy mogli być mianowani dożywotnio przez koronę, sprawować urząd w drodze dziedziczenia lub być wybierani przez obywateli (vecinos) gminy.
(Wiele cabildo miało mieszankę różnych typów regidores.)

Liczba sędziów, obecnie zdecydowanie nazywanych alcaldes, była ograniczona do jednego lub dwóch, w zależności od wielkości miasta i wybieranych corocznie przez regidores.
Aby zapewnić kontrolę nad cabildos, monarchowie kastylijscy często powoływali Corregidora, który przejął rolę przewodniczącego rady.

Cabildo zostało przeniesione do obu Ameryk i na Filipiny przez hiszpańskich Konkwistadorów.
Miasta i wsie w obu Amerykach posiadające prawo do rady (wille i lugares w Recopilación de las Leyes de Indias (Prawa Indii), 1680) miały jedną alcalde.

Miasta (ciudades) miały dwa, co stanowiło maksymalną liczbę w dowolnym miejscu.
Na początku podboju Adelantados (honorowy tytuł wpływowych Konkwistadorów hiszpańskich) mieli prawo wyznaczać alcaldes w zasiedlonych przez siebie dzielnicach, jeśli udało im się przyciągnąć na ten obszar prawnie określoną liczbę osadników.
Prawo to mogło być dziedziczone przez jedno pokolenie, po czym prawo wyborcze wróciło do rady gminy.