Eksploracja morska

Mapa to symboliczne przedstawienie podkreślające relacje pomiędzy elementami jakiejś przestrzeni, takimi jak obiekty, regiony czy tematy

Mapa świata, Gerarda van Schagena, Amsterdam, 1689
(Kliknij aby powiększyć)

Wiele map ma charakter statyczny, utrwalony na papierze lub innym trwałym nośniku, inne zaś są dynamiczne lub interaktywne.
Chociaż mapy są najczęściej używane do przedstawiania geografii, mogą przedstawiać dowolną przestrzeń , rzeczywistą lub fikcyjną, bez względu na kontekst lub skalę , na przykład w mapowaniu mózgu , mapowaniu DNA lub mapowaniu topologii sieci komputerowej. Mapowana przestrzeń może być dwuwymiarowa, jak powierzchnia Ziemi, trójwymiarowa, jak wnętrze Ziemi, lub nawet bardziej abstrakcyjne przestrzenie o dowolnym wymiarze, jak powstają przy modelowaniu zjawisk posiadających wiele zmiennych niezależnych.

Mapa świata z CIA World Factbook, 2016
(Kliknij aby powiększyć)

Chociaż najwcześniejsze znane mapy przedstawiają niebo, geograficzne mapy terytoriów mają bardzo długą tradycję i istnieją od czasów starożytnych. Słowo "mapa" pochodzi od średniowiecznej łaciny - Mappa mundi, gdzie mappa oznaczało "serwetkę" lub "płótno", a mundi "świat".
Tym samym "mapa" stała się skróconym terminem odnoszącym się do dwuwymiarowego przedstawienia powierzchni świata.

Historia

Główny artykuł: Historia kartografii

Tabula Rogeriana , jedna z najbardziej zaawansowanych Wczesnych map świata, autorstwa Muhammada al-Idrisiego, 1154
(Kliknij aby powiększyć)

Historia kartografii śledzi rozwój kartografii , czyli technologii tworzenia map, w historii ludzkości.
Mapy są od tysiącleci jednym z najważniejszych wynalazków człowieka, umożliwiającym ludziom wyjaśnianie świata i poruszanie się po nim. Najwcześniejsze zachowane mapy obejmują malowidła jaskiniowe i ryciny na kłach i kamieniach, a następnie obszerne mapy sporządzone przez starożytny Babilon, Grecję i Rzym, Chiny i Indie.
W swojej najprostszej formie mapy są konstrukcjami dwuwymiarowymi, jednak od epoki klasycznej Grecji mapy były również rzutowane na trójwymiarową kulę zwaną kulą ziemską.

Projekcja Mercator, opracowana przez flamandzkiego geografa Gerardusa Mercatora, była szeroko stosowana jako standardowa dwuwymiarowa projekcja Ziemi na mapach świata aż do końca XX wieku, kiedy to sformułowano dokładniejsze prognozy.
Mercator jako pierwszy zastosował i spopularyzował koncepcję atlasu jako zbioru map.

Geografia

Mapa nieba autorstwa kartografa Frederika de Wita, XVII wiek

Kartografia lub tworzenie map to nauka i praktyka tworzenia reprezentacji Ziemi na płaskiej powierzchni (patrz: Historia kartografii), a osoba tworząca mapy nazywa się kartografem (Zobacz: Lista kartografów)

Mapy drogowe są obecnie prawdopodobnie najczęściej używanymi mapami i stanowią podzbiór map nawigacyjnych, który obejmuje także mapy lotnicze i morskie, mapy sieci kolejowej oraz mapy dla pieszych i rowerowych.

Pod względem ilościowym największą liczbę sporządzonych arkuszy map stanowią prawdopodobnie badania lokalne przeprowadzane przez gminy, przedsiębiorstwa użyteczności publicznej, doradców podatkowych, dostawców usług ratunkowych i inne lokalne agencje.
Wiele krajowych projektów badawczych zostało zrealizowanych przez wojsko, np. British Ordnance Survey : cywilna agencja rządowa, znana na całym świecie ze swojej wszechstronnej i szczegółowej pracy.

Oprócz informacji o lokalizacji mapy można również wykorzystać do przedstawienia warstwic wskazujących stałe wartości wysokości, temperatury, opadów itp.

Orientacja

Hereford Mappa Mundi, Katedra w Hereford, Anglia, około 1300 roku, klasyczna mapa "DO" z Jerozolimą pośrodku, na wschód w górę, Europą w lewym dolnym rogu i Afryką po prawej

Orientacja mapy to związek pomiędzy kierunkami na mapie a odpowiadającymi im kierunkami kompasu w rzeczywistości.
Słowo "orient" pochodzi od łacińskiego oriens , czyli wschód.

W średniowieczu wiele map, w tym Mapy T i O, było rysowanych ze wschodem na górze (co oznacza, że kierunek "w górę" na mapie odpowiada wschodowi na kompasie).
Najpopularniejszą konwencją kartograficzną jest to, że północ znajduje się na górze mapy.

Mapa Utrechtu, Holandia (1695).

Mapy nie zorientowane z północą na górze:

Średniowieczne europejskie mapy T i O, takie jak Hereford Mappa Mundi, były wyśrodkowane na Jerozolimie , ze Wschodem na górze. Rzeczywiście, przed ponownym wprowadzeniem Geografii Ptolemeusza do Europy około 1400 roku, na Zachodzie nie było jednej konwencji Na przykład mapy Portolan są zorientowane na brzegi, które opisują.

Mapy miast graniczących z morzem są często zorientowane konwencjonalnie, z morzem na górze.
Mapy tras i kanałów były tradycyjnie zorientowane na opisywane przez nie drogi lub drogi wodne.
Mapy polarne regionów Arktyki i Antarktyki są tradycyjnie wyśrodkowane na biegunie: kierunek północny byłby odpowiednio w kierunku lub od środka mapy. Typowe mapy Arktyki mają południk 0° w dolnej części strony; mapy Antarktyki mają południk 0° w górnej części strony.

Mapy z widokiem na południe odwracają konwencję, w której północ jest na górze , umieszczając południe na górze. Starożytni Afrykanie, w tym starożytny Egipt, stosowali tę orientację, podobnie jak robią to obecnie niektóre mapy w Brazylii. ^[1]

Mapy Dymaxion Buckminstera Fullera opierają się na rzucie kuli ziemskiej na dwudziestościan. Powstałe trójkątne elementy można ułożyć w dowolnej kolejności i orientacji.

Używając równika jako krawędzi, mapa świata Gotta, Vanderbei i Goldberga jest ułożona jako para dysków ustawionych tyłem do siebie, zaprojektowanych tak, aby przedstawiać jak najmniejszy błąd. Są przeznaczone do wydrukowania jako dwustronny, płaski obiekt, który można łatwo trzymać w celach edukacyjnych.