Otaklowanie(ang. Saol Plan)
[Opisy i klasyfikacje statków - patrz: Statki pirackie ]

Plan żagli to rysunek żaglowca widziany z boku, przedstawiający jego żagle, drzewce, które je niosą, oraz część olinowania podtrzymującego takilunek.

Co za tym idzie, "plan żagli" opisuje rozmieszczenie żagli na jednostce.
Jednostka żaglowa może pływać po wodzie jako (Żaglowiec lub Łódź), Bojery po lądzie lub Pojazdach lądowych o napędzie żaglowym

Plan żagla Brygu (ang. Brig)

Cel (przeznaczenie)

Plan żagla Slupu (ang. Sloop )

W zależności od poziomu szczegółowości plan żagla może stanowić wizualną inwentaryzację żagli, jakie posiada jednostka żaglowa, lub może stanowić część rysunku konstrukcyjnego. Plan żagla może stanowić podstawę do obliczenia środka ciężkości na jednostce żaglowej, niezbędnego do porównania ze środkiem oporu kadłuba w wodzie lub kół lub płoz na twardych nawierzchniach. Takie obliczenia uwzględniają powierzchnię każdego żagla i jego geometryczny środek, odniesione do określonego punktu.

Inwentarz żagli

Plan żagla slupa z ożaglowaniem gaflowym, przedstawiający Zrefowane żagle

Kwestie związane z wyposażeniem żagli na jachcie uwzględniają rodzaj żeglowania (rejsy, regaty, przeloty itp.) oraz przewidywane warunki pogodowe. Ocena rozpoczyna się od planu żagla przedstawiającego każdy rodzaj żagla rozważany. Plan żagli staje się wskazówką, jakich żagli należy używać w przewidywanych warunkach pogodowych podczas rejsu. Nazwy żagli obejmują Ożaglowanie skośne (ang. dziobowe i rufowe), ożaglownie rejowe (ang. kwadratowe) i ożaglowanie obejmujące oba typy.

Ożaglowanie skośne (ang. Zestaw dziobowy i rufowy)

Jacht z ożaglowaniem Kutera, przeznaczony do żeglugi morskiej, może mieć wyposażenie żagli obejmujące: Grot, rolowaną Genuę i Sztaksel roboczy na większość warunków wiatrowych, a przy silnych wiatrach sztaksel i Tryżagiel. Żagle na lżejsze wiatry składają się ze Spinakera, driftera i grota z lżejszym materiałem żaglowym.

Każdy żagiel ma w Planie ożaglowania, oddzielne ożeglowanie na przykład w przypadku slupa wyczynowego można rozważyć następujące kwestie dotyczące jego żagli:

• Grot : Leniwe podnośniki, punkty refowania i listwy
• Wysięgnik : Roller lub refowanie na rolkach
• Spinakery i dryfujące: zanurzenie, ciężar i (a)symetria dotyczą ich zastosowań

Ożaglowanie rejowe (ang. Zestaw kwadratowy)

Żaglowiecz z  Ożaglowaniem rejowym (Square rig) ma żagle dziobowe i rufowe, foki, Sztaksle (Staysail) i Żagiel bezanowy (Spanker) oraz żagle rejowe.
Ich konwencje nazewnictwa to:

• W przypadku foków mocowanych do Żagla dziobowego (od przodu i do tyłu): foki latające, zewnętrzne i wewnętrzne oraz sztaksel przedni, fok i fok.
• W przypadku sztaksli pomiędzy fokmasztem a grotem (od dołu do góry): główny, główny maszt szczytowy, główny-topgalant i główny-royal (...żagiel sztaksowy). Podobnie nazywane są sztakże między innymi masztami.
• Żagiel bezan (lub "klap") to żagiel z ożaglowaniem gaflowym, umieszczony na dziobie i rufie, montowany po tylnej stronie bezanmasztu. Służył do pomocy przy halsowaniu statku.

• Dla żagli kwadratowych (od dołu do góry): (dziobowy, główny, mizzen) ...żagiel, dolny żagiel górny, górny żagiel górny, topgallant, royal, skysail.

Wybór Ożaglowania

Na przełomie XIX i XX wieku wybór Planu żagla dla wypornościowej jednostki pływającej wynikał z wielkości i tonażu statku, jego przeznaczenia (statek roboczy, statek towarowy lub jacht) oraz przewidywanych wiatrów w regionie, w którym spodziewano się żeglowania.
W tym okresie plany żagli mogą zaczynać się od najmniejszej do największej łodzi lub statku w hierarchii Ożaglowania (Rig)

Jachty

• Ket (ang. Catboat ) z jednym żaglem
• Slup (ang. Sloop ) z grotem i fokiem
• Jol (ang. Yawl z małym masztem za sterem
• Kecz (ang. Ketch) z bezanmasztem przed stanowiskiem sterowym

Łodzie robocze i frachtowce przybrzeżne

• Kuter (ang. Cutter) z jednym masztem i wieloma żaglami przednimi
• Szkuner (ang. Schooner) z dwoma lub więcej masztami

Oceaniczne statki handlowe i wojenne

• Bryg (ang. Brig) z dwoma masztami z ożaglowaniem rejowym
• Brygantyna (ang. Brigantine) z masztem przednim z ożaglowaniem kwadratowym i bezanem na dziobie i na rufie
• Bark (ang. Barque)z dwoma masztami z ożaglowaniem kwadratowym i bezanem na dziobie i rufie
• Barkentyna (ang. Barquentine)z jednym masztem z ożaglowaniem kwadratowym i dwoma masztami na dziobie i rufie z tyłu
• [Statek z pełnym ożaglowaniem], Fregata (ang. Frigate) posiadający trzy lub więcej masztów z żaglami rejowymi na każdym

* * *

Współcześnie wyróżnia się:
(z wikipedii polskiej)

Żaglowce 1-masztowe

Ket (ang. Catboat )

Slup (ang. Sloop )

Sluter (ang. ?)

Kuter (ang. Cutter)

Żaglowce te mogą występować z różnymi rodzajami Ożaglowania (ang. Rig).
(Powyżej pokazano tylko ożaglowanie bermudzkie).
Różnią się liczbą podstawowych żagli przednich: kuter ma przynajmniej dwa, sluter ma dokładnie dwa, ale jednocześnie może być używany tylko jeden z nich, slup - jeden, a na kecie nie ma ich wcale.

Żaglowce 2-masztowe

Jol (ang. Yawl)

Kecz (ang. Ketch)

Zarówno jol, jak i kecz mają przedni maszt wyższy od tylnego, mogą na nich nosić różne typy Ożaglowania skośnego (ang. Fore-and-aft rig).
Jeśli jest to wersja gaflowa, to może być stosowany dodatkowo Topsel (ang. Topmast staysail) Jol ma mniejszy bezanmaszt ustawiony za obrysem linii wodnej (na nawisie rufowym), natomiast kecz większy bezanmaszt w obrębie linii wodnej.
(Powyżej pokazano tylko ożaglowanie bermudzkie)

Szkuner (ang. Schooner)

Brygantyna (ang. Brigantine)

Bryg (ang. Brig)

Szkuner jest żaglowcem co najmniej dwumasztowym i nosi wyłącznie ożaglowanie skośne, zaś brygantyna i bryg są wyłącznie dwumasztowcami.
Bryg jest żaglowcem w pełni rejowym, zaś brygantyna nosi ożaglowanie mieszane - na pierwszym maszcie rejowe, na drugim skośne
(odwrotnej kombinacji nie stosowano nigdy - tylne ożaglowanie pełni dodatkowe funkcje sterowe).

Żaglowce 3-masztowe i większe

Szkuner (ang. Schooner)

Barkentyna (ang. Barquentine)

Bark (ang. Barque)

Fregata (ang. Frigate)

Otaklowanie Wielkich żaglowców jest następujący: od szkunera z wyłącznie skośnym ożaglowaniem, poprzez barkentynę noszącą ożaglowanie rejowe wyłącznie na pierwszym maszcie, bark noszący ożaglowanie skośne wyłącznie na ostatnim maszcie, po fregatę w pełni urejoną.
Fregata (pełnorejowiec) nosi często na ostatnim maszcie na najniższym piętrze żagli dodatkowy żagiel gaflowy.
Z tej klasyfikacji należy jeszcze wyróżnić szereg modyfikacji szkunerów, które mogą być wyposażone na wiele różnych sposobów w żagle rejowe ponad żaglami przymasztowymi.

Części (Budowa) Żaglowca

 | Kasztel rufowy (nadbudowany na pokładzie rufowym) | Pokład rufowy (Afterdeck) | Kotwica | Winda kotwiczna | Wskaźnik wiatru pozornego | Wysięgnik (Platforma) dziobowa | Dno statku | Bilgeboard (Burta zewnętrzna) | Bitty (Polery) | Hamulec bomu | Bow (Dziób) | Bukszpryt | Kabel (Ciasno spleciona długa lina kotwiczna) | Kabestan | Kocigłowy (Kotbelka) | Spacer stolarza (Obejście kadłuba na linii wodnej) | Miecz wysuwany (Centreboard) | Więzy (Platforma łańcuchowa do sondowania) | Kabina pilota (Kokpit) | Zejściówka | Bocianie gniazdo | Miecz obrotowy (Daggerboard) | Pokład | Galion | Pokład dziobowy (Kasztel dziobowy) | Rama (Wręgi) | Trap | Szandek (ang. Gunwale, Wzmocnione Nadburcie) | Głowa (Toaleta dziobowa) | Kadłub | Jackline (Reling) | Jibboom (Wysięgnik bukszprytu, Bomstenga) | Kil (Stępka) | Kil (Balastowy) | Kelsona (Nadstępka wzmacniająca) | Leeboard (Miecze boczne) | Maszt | Pokład Orlopa (Dolny pokład, poniżej linii wodnej) | Saling (Outrigger, wysięgnik po za burtę) | Pop_deck (Pokład rufowy)vPort_and_starboard | Iluminator | Dziób (Nadwodny) statku | Galeria ćwiartkowa (Ozdobna galeria rufowa) | NadbudówkavŻebro (Wręgi) | Ster | Koło sterowe | Skeg (Przedłużenie stępki ze sterem) | Trzon (Dziobnica) | Sterburta (Port_and_starboard) | Rufa | Sternpost (Słup rufowy wzmacniający pawęż) | Strach (Pas poszycia) | Taffrail (Poręcz rufowa) | Rumpel | Top (drzewca) | Rygiel (Pawęż) | Whipstaffa (Ręczny obracany ster na gęsiej szyi) | Wciągarka (Kabestan, Winda) |

* * *

Podział z Wikipedii Polskiej
ZOBACZ:
Żagle (ang. Sail) . Ożaglowanie (Otaklowanie) (ang.Rig) . Otaklowanie (ang. Sail Plan). Omasztowanie (ang. Spar) . Olinowanie (ang. Rigging),
w tym w szczególności:

ORAZ:

Typy Żaglowców ( Rodzaj Otaklowania
(ang. Sail Plan)

Inne typy historyczne lub lokalne to:
Dżonka, - (ang. junk), dalekowschodni niewielki statek bez stępki , o wielokątnych żaglach przypominających wachlarz
Fluita (ang. Fluyt), - koniec XVI-pocz XVII w., ekonomiczne statki handlowe (czasem wojenne), szybsza od Galeonu
Galera - Śródziemnomorski okręt o napędzie wiosłowym, często wspomaganym przez żagle
Galeon, - XVI-pocz. XVIII w., wojenny lub handlowy, posiadał od kilkunastu do setki dział, z galionem - figurą na dziobie
Holk, - XV-XVI w. handlowy na Morzu Północnym i Bałtyku, mniejszy od Kogi, z której się wywodził, posiadał kasztele
Karaka, - Śródziemnomorski od XVw. w XVI w rozwinięta w Galeon, północnoeuropejskim odpowiednikiem był Holk
Karawela, - XV-XVII w., dwu- lub trójmasztowy żaglowiec o wysokich kasztelach,, uzbrojony w kilka ciężkich dział
Knara, - statek Wikingów, który umożliwiał im podejmowanie wypraw handlowych i kolonizacyjnych
Koga, - duży żaglowiec handlowy lub Okręt wojenny, XIII-pocz. XVI wieku, podstawowy statek Hanzy
Kliper, - XIX wiek, bardzo szybki żaglowiec z ożaglowaniem typu Fregata, na dalekie trasy handlowe przodek Windjammera
Liniowiec, - Statek obsługujący stałą linię
(w tym Okręt liniowy), - najsilniejsza klasa okrętów, których główne uzbrojenie stanowiła silna artyleria
Nef, - pękaty kadłub, statek towarowy, XII-XIII wiek, większy od , Europa zachodnia
Pinka (ang. Pink) - duż łódź na Morzu Śródziemnym oraz jako Mały Statek Oceaniczny na Atlantyku z wąską rufą
Pinasa (ang. Pinnace), - zwrotna i szybka, mniejsza od Fluity (z której się rozwinęła), handlowy lub Okręt wojenny
Snow - bryg pełnorejowy (posiadał ostatni pseudomaszt) na którym nosił często Gafel lub Trajsel
Windjammer - XIX, XX wiek, ostatnie wielkie żaglowce, czyli wielkie transoceaniczne statki towarowe
Szebeka (ang. Xebec) - Śródziemnomorski okręt wojenny zaadaptowany z Galery, z trzema masztami z ożaglowaniem łacińskim